Νέες δυσκολίες για τα ελληνικά διυλιστήρια από κυρώσεις στο Ιράν

Πρόσθετες δυσκολίες για τα ελληνικά διυλιστήρια ΕΛΠΕ και Motor Oil που από τον περασμένο Ιούνιο σταμάτησαν να εισάγουν αργό από το Ιράν, προκειμένου να προσαρμοστούν στα δεδομένα των κυρώσεων που ανακοίνωσε ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ, φέρνει η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προστατέψει τις ευρωπαϊκές εταιρείες από τις αμερικανικές κυρώσεις.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε απάντηση της εφαρμογής της πρώτης δέσμης κυρώσεων κατά της Τεχεράνης από τον Ντόναλντ Τραμπ στις 6 Αυγούστου έθεσε σε ισχύ από την επομένη τον Κανονισμό 2271/96. Ο αποκαλούμενος νόμος «μπλοκαρίσματος» είχε εγκριθεί από την Κομισιόν το 1996 προκειμένου να παρακάμψει τις αμερικανικές κυρώσεις εναντίον της Κούβας, της Λιβύης και του Ιράν, χωρίς να έχει εφαρμοστεί μέχρι σήμερα. Ο Κανονισμός απαγορεύει στους κατοίκους της Ε.Ε. και στις εταιρείες να συμμορφώνονται με την απαριθμούμενη εξωεδαφική νομοθεσία, εκτός εάν έχουν κατ’ εξαίρεση εξουσιοδοτηθεί από την Επιτροπή. Δίνει επίσης τη δυνατότητα στις εθνικές κυβερνήσεις να επιβάλλουν αποτρεπτικές κυρώσεις σε εταιρείες που δεν συμμορφώνονται με το Καταστατικό, ενώ μπλοκάρει τις επιπτώσεις των δικαστικών αγωγών των ΗΠΑ στην Ευρώπη και επιτρέπει στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να ανακτήσουν τις ζημίες που προκύπτουν από τις κυρώσεις. Μέσα στις επόμενες ημέρες η Επιτροπή θα εκδώσει και εγκύκλιο που θα διευκρινίζει το πώς μια επιχείρηση μπορεί να λάβει εξαίρεση από τον Κανονισμό.

Τα ΕΛΠΕ όπως και η Motor Oil με βάση την ισχύ του Κανονισμού θα πρέπει να συνεχίσουν τις εμπορικές συναλλαγές τους με το Ιράν, ενώ στο μεταξύ και εν αναμονή της εφαρμογής των κυρώσεων στις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου από τις 8 Νοεμβρίου έχουν θέσει σε εφαρμογή σχέδια υποκατάστασης των ποσοτήτων αργού που προμηθεύονται από το Ιράν, προκειμένου να μη διαταραχθεί η ομαλή τροφοδοσία της χώρας σε καύσιμα. «Προσπαθούμε να καταλάβουμε τι σημαίνει η εφαρμογή αυτού του Κανονισμού με τα δικά μας μέσα πληροφόρησης και μιλώντας με άλλες ευρωπαϊκές εταιρείες», δηλώνει στην «Κ» στέλεχος των ΕΛΠΕ και εξηγεί το πόσο πρακτικά είναι σχεδόν αδύνατο να αγνοήσει μια ευρωπαϊκή εταιρεία τις αμερικανικές κυρώσεις. Παραπέμπει μάλιστα στο παράδειγμα της γαλλικής Total, η οποία ανακοίνωσε ότι θα εγκαταλείψει το έργο για την ανάπτυξη του κοιτάσματος αερίου South Pars, αρχικής επένδυσης 1 δισ. δολαρίων, εάν δεν μπορέσει να εξασφαλίσει εξαίρεση από τις αμερικανικές κυρώσεις. «Ποιος θα ασφαλίσει τα φορτία, ποιο καράβι θα δεχθεί να μεταφέρει αργό από το Ιράν και μέσω ποιας τράπεζας θα γίνουν οι πληρωμές;» είναι μερικά από τα ερωτήματα που διατυπώνει η πλευρά των ΕΛΠΕ σε σχέση με τις δυσκολίες εφαρμογής του ευρωπαϊκού Κανονισμού. Ο αποκλεισμός από το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι ο μεγαλύτερος φόβος των ευρωπαϊκών εταιρειών για τη συνέχιση δοσοληψιών με το Ιράν. Οι ελληνικές εταιρείες θα πρέπει επιπροσθέτως να αποτιμήσουν και τις πολύ καλές σχέσεις Ελλάδας - ΗΠΑ και τον αντίκτυπο σε αυτές από μια τέτοια στάση.

Οι παραλαβές ιρανικού αργού από τα ΕΛΠΕ έχουν σταματήσει από τον περασμένο Ιούνιο καθώς δεν υπάρχει δυνατότητα αποπληρωμής των συμβολαίων λόγω των κυρώσεων στις τραπεζικές συναλλαγές με τις ιρανικές τράπεζες. ΕΛΠΕ και Motor Oil πριν από την επιβολή του εμπάργκο του 2011 προμηθεύονταν το 30% των αναγκών τους σε αργό από το Ιράν. Οι δύο ελληνικές εταιρείες ήταν από τις πρώτες που με την άρση του εμπάργκο το 2015 κατάφεραν να εξασφαλίσουν ευνοϊκά συμβόλαια με την κρατική εταιρεία ΝΙΟC του Ιράν με αποτέλεσμα το 2017 το μερίδιο του ιρανικού αργού στις ελληνικές εισαγωγές να υπερβεί το 25%. Παράγοντες των ΕΛΠΕ αλλά και της Motor Oil διαβεβαιώνουν ότι έχει διασφαλιστεί η ομαλή ροή αργού στην ελληνική αγορά κυρίως μέσω της αύξησης των εισαγωγών από άλλους προμηθευτές μέχρι το τέλος του 2018. Τονίζουν επίσης ότι αυτή τη στιγμή στη Μεσόγειο υπάρχει υπερεπάρκεια φορτίων αργού, για να σημειώσουν ότι δεν διαφαίνεται κίνδυνος διατάραξης του ομαλού εφοδιασμού της χώρας.