Πιστωτικά ιδρύματα: Μείωση κόκκινων δανείων για αύξηση του τραπεζικού δανεισμού

Τα "άτυπα” τριμηνιαία στρες τεστ που "τρέχει” η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (ΕΒΑ), σε συνεργασία με Κομισιόν, ΕΚΤ, SSM, και Τράπεζα της Ελλάδας, δείχνουν ότι οι ελληνικές τράπεζες μπορούν να πετύχουν τη μείωση στα κόκκινα δάνεια σε μονοψήφια ποσοστά εντός του πρώτου εξαμήνου. Με αυτό το δεδομένο, σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές, η ΕΚΤ αποφάσισε να στηρίξει με επιπλέον ρευστότητα τις ελληνικές τράπεζες, μολόντι δεν εμπίπτουν σε επενδυτική βαθμίδα. Σε αυτό βοήθησε η άμεση και αποτελεσματική ανταπόκριση από τις τράπεζες, παρά τις χρονικές πιέσεις για την επίτευξη των στόχων, και τα γρήγορα αντανακλαστικά από την Τράπεζα της Ελλάδος και την κυβέρνηση, στις συνεννοήσεις τόσο με το εγχώριο τραπεζικό σύστημα όσο και με την ΕΚΤ και τους υπόλοιπες ευρωπαϊκές αρχές.

Ο συντονισμός αυτός δίνει τη δυνατότητα στις τράπεζες να θέσουν σε εφαρμογή τους επιχειρησιακούς στόχους που έχουν ήδη σχεδιάσει:

Πρώτον, γρηγορότερη εξυγίανση των ισολογισμών και δημιουργία έξτρα κεφαλαίων (buffer) τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ για κάθε μία από τις συστημικές τράπεζες. Σε αυτόν τον τομέα θα εξαντληθούν από οικονομικό επιτελείο και τράπεζες τα όρια για το πρόγραμμα "Γέφυρα” και τα μορατόρια δανείων (άνω των 20 δισ.). Ταυτόχρονα, θα υπάρξουν ρυθμίσεις κόκκινων δανείων εκτός τιτλοποιήσεων και άμεση ανταπόκριση στην εφαρμογή του νέου πτωχευτικού νόμου από 1η Μαρτίου.

Δεύτερον, ταυτόχρονη στήριξη της πραγματικής οικονομίας με δάνεια, ενώ θα προχωρούν σε μείωση κόκκινων δανείων, πωλήσεις θυγατρικών στο πλαίσιο των υποχρεώσεων που ανέλαβαν κατά την τρίτη ανακεφαλαιοποίηση το 2015 και τους νέους στόχους που έθεσε πρόσφατα το Eurogroup (μείωση κόκκινων δανείων στο 5%, φρένο σε μερίσματα μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2021, παρότρυνση για κακή τράπεζα μαζί με τις τιτλοποιήσεις κλπ). Εδώ οι τράπεζες θα ξεκινήσουν αρχικά με τα "εγγυημένα” και συγχρηματοδοτούμενα δάνεια, όπως αυτά που εντάσσονται στο πρόγραμμα εξοικονομώ (περίπου 1 δισ.) και των υπολοίπων από τα διαρθρωτικά ταμεία που έρχονται.

Το χρονοδιάγραμμα για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους ήταν τα τέλη του 2021. Όμως, η πανδημία το πλήγμα στην πραγματική οικονομία αναγκάζει το τραπεζικό σύστημα να ανεβάσει ταχύτητες και να πετύχει τους στόχους γρηγορότερα. Αυτό προκύπτει και από την τελευταία τριμηνιαία έκθεση της ΕΒΑ που παρακολουθεί τη σταθερότητα του χρηματοοικονομικού συστήματος, την πρόοδο των τραπεζών και τις επιπτώσεις από την πανδημία.

Σε ό,τι αφορά στις ελληνικές τράπεζες, καταλύτης για την επιτάχυνση ήταν η κυβερνητική πρωτοβουλία να ξεκινήσει την εφαρμογή του νέου πτωχευτικού νόμου από το Μάρτιο -έστω και αρχικά με αίτηση σε δικαστήριο και, σε δεύτερη φάση πλήρως ηλεκτρονικά μέσω της πλατφόρμας από 1η Ιουνίου. Το δεύτερο ενθαρρυντικό στοιχείο ήταν οι επιτυχείς τιτλοποιήσεις μέσω του Ηρακλή και η ετοιμότητα της Τράπεζας της Ελλάδος με το σχέδιο για την κακή τράπεζα, η οποία είναι πλήρως συμβατή με τους όρους και τις προϋποθέσεις που έθεσε η ΕΕ και οι αρμόδιοι φορείς της την περασμένη εβδομάδα, με τις σχετικές επιστολές από ΕΚΤ και SMM αλλά και το σχετικό κείμενο εργασίας που αποκάλυψε το "Κεφάλαιο", στο φύλλο της Πέμπτης, 24 Δεκεμβρίου.

2+1 στόχοι

Το νέο πλάνο των τραπεζών έχει διττό στόχο:

Πρώτον, ολοκλήρωση των διαδικασιών μείωσης κόκκινων δανείων και τραπεζικών μετασχηματισμών εντός του πρώτου εξαμήνου. Αναμένεται να υπάρξουν κάποιες "ουρές” μέχρι το τρίτο τρίμηνο του έτους, αλλά ο βασικός στόχος είναι να προλάβουν την τρίτη τριμηνιαία αξιολόγηση από ΕΚΤ και ΕΒΑ για να λάβουν το πράσινο φως και να τρέξουν τα business plan χωρίς τους περιορισμούς της τρίτης ανακεφαλαιοποίησης. Σε αυτό εντάσσεται και η ολοκλήρωση της πώλησης συμμετοχών και θυγατρικών και δραστηριοτήτων που δεν είναι αμιγώς τραπεζικές. Δηλαδή ο στόχος είναι να έχουν ολοκληρώσει τις υποχρεώσεις τους πριν από το τέλος του 2021 που ήταν η προθεσμία.

Δεύτερον, να κάνουν χρήση της επιπλέον ρευστότητας που θα δώσει η ΕΚΤ και η Κομισιόν, στο πλαίσιο των πακέτων στήριξης λόγω κορονοϊού. Η νέα δόση αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ θα βοηθήσει τη ρευστότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, το οποίο αρχικά θα ξεκινήσει με τη χορήγηση δανείων που σχετίζονται με τα μέτρα στήριξης και είναι σε μεγάλο βαθμό συγχρηματοδοτούμενα και εγγυημένα. Με τον τρόπο αυτό αφενός θα βοηθήσουν στην απορρόφηση των κονδυλίων αυτών και αφετέρου θα περιορίσουν τον κίνδυνο στα κεφάλαιά τους, όπως είναι υποχρεωμένες στο σημερινό καθεστώς.

Ένα άλλο σκέλος αποτελεί την επιτάχυνση των εταιρικών τους μετασχηματισμών.

Ο λόγος για τον οποίο γίνεται αυτή η εμπροσθοβαρής μετατόπιση με ταυτόχρονη εξυγίανση των ισολογισμών και χορήγηση δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά είναι η διαπίστωση ότι στη μετά covid εποχή υπάρχει κίνδυνος στην επανεκκίνηση πολλών επιχειρήσεων, κυρίως μικρομεσαίων, με ταυτόχρονη οικονομική αδυναμία των νοικοκυριών και αύξηση της ανεργίας (πρόβλημα ζήτησης). Μία τέτοια κατάσταση, δηλαδή χωρίς covid αλλά με εξαθλιωμένες και κλειστές επιχειρήσεις και με αδύναμα νοικοκυριά, θέτει σε κίνδυνο και τις ίδιες τις τράπεζες, τη στιγμή που περνούν στη δεύτερη φάση, δηλαδή στη μείωση κινδύνων και την ενίσχυση της ποιότητας των κεφαλαίων τους.