Πότε θα προχωρήσουν τα μέτρα για τη μείωση των συντάξεων

Το αργότερο μέχρι τα τέλη Μαΐου εκτιμάται ότι θα έρθουν προς ψήφιση στη Bουλή τα νέα μέτρα που προβλέπουν περικοπή κατά 1,8 δισ. ευρώ της συνταξιοδοτικής δαπάνης μέσα από την εφάπαξ κατάργηση από την 1/1/2019 της «προσωπικής διαφοράς» των συντάξεων, η οποία θα προκύψει από τον επανυπολογισμό τους. Έτσι, έναν χρόνο μετά την ψήφιση του ασφαλιστικού νόμου Κατρούγκαλου 4387/2016, η κυβέρνηση θα κληθεί να προβεί σε μία σημαντική τροποποίηση ενός ασφαλιστικού νόμου που άλλαξε άρδην όλο το ασφαλιστικό τοπίο, όπως αυτό διαμορφώθηκε τις τέσσερις τελευταίες δεκαετίες.
Σύμφωνα με τον νόμο και τη σχετική υπουργική απόφαση, η διαδικασία επανυπολογισμού όλων των συντάξεων θα ολοκληρωθεί έως τις 31/9/17 και κάθε καταβαλλόμενη ή καταβλητέα κατά την 12/5/2016 κύρια σύνταξη, πλην των συντάξεων του ΟΓΑ, η οποία χορηγήθηκε με προγενέστερες του Ν. 4387/2016 διατάξεις, θα επανυπολογιστεί από τον νέο Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ). Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, από το σύνολο των 2,7 εκατ. συντάξεων κινδυνεύει με απώλειες περίπου το 1/3 των σημερινών συνταξιούχων, δηλαδή 900.000 δικαιούχοι. Για να αποφευχθούν ενδεχόμενες ακραίες περιπτώσεις περικοπών, το βασικό σενάριο του υπουργείου προβλέπει τη δημιουργία ενός πλαφόν, δηλαδή ενός «κόφτη», ο οποίος θα λειτουργεί ως «δίχτυ προστασίας» και θα οριοθετεί τον νέο μηχανισμό περικοπών ώστε αυτές να μην υπερβαίνουν, για παράδειγμα, το 20% με 22%.
Οι μεγάλοι χαμένοι των περικοπών θα είναι οι νέοι συνταξιούχοι, δηλαδή όσοι υπέβαλαν τις αιτήσεις συνταξιοδότησης μετά τις 13 Μαΐου του 2016, καθώς ο νόμος Κατρούγκαλου προβλέπει σημαντικές διαφοροποιήσεις στον τρόπο υπολογισμού των νέων κύριων συντάξεων σε σύγκριση με τον προηγούμενο νόμο 3863/2010 (Λοβέρδου - Κουτρουμάνη), που οδηγεί μεσοσταθμικά σε μειώσεις της τάξης του 20% με 22% για την πλειονότητα των νέων συντάξεων.
Δύο είναι οι βασικές διαφορές των νόμων και αφορούν τα εξής: α) Ο νόμος του 2010 προέβλεπε μεγαλύτερα ποσοστά αναπλήρωσης των συντάξεων, κυρίως για όσους είχαν περισσότερα από 25 έτη ασφάλισης και υψηλό συντάξιμο μισθό, β) η δεύτερη διαφορά έγκειται στο ότι σύμφωνα με τον νόμο Λοβέρδου - Κουτρουμάνη όλα τα έτη ασφάλισης υπολογίζονταν στο σύνολό τους με βάση τον συντελεστή αναπλήρωσης του τελευταίου πλήρους συντάξιμου έτους. Δηλαδή εάν κάποιος έχει 33 έτη ασφάλισης και τα 33 χρόνια υπολογίζονται με συντελεστή 1,31%.
Αντίθετα, ο νόμος Κατρούγκαλου 4387/16 μετά τα 15 πρώτα έτη ασφάλισης χωρίζει όλα τα υπόλοιπα έτη ασφάλισης μέχρι το 40ό σε αυτόνομες τριετείς κλίμακες με συγκεκριμένα ποσοστά αναπλήρωσης που κυμαίνονται από 0,77% έως και 2%.
Έτσι, κάποιος που έχει 33 έτη ασφάλισης θα πάρει για τα πρώτα 15 έτη ποσοστό αναπλήρωσης 0,77%, για τα έτη από το 15ο έως το 18ο ποσοστό αναπλήρωσης 0,86% κ.ο.κ. μέχρι να φτάσει στο 33ο έτος, όπου το ποσοστό αναπλήρωσης θα είναι 1,31%. Οι μεγάλοι χαμένοι από τον επανυπολογισμό των συντάξεων εκτιμάται ότι θα είναι οι ασφαλισμένοι στον πρώην ΟΑΕΕ, οι οποίοι κινδυνεύουν με μειώσεις έως και 39% σε περίπτωση κατάργησης και του «μπόνους» των 220 ευρώ που το Ταμείο ενσωμάτωνε σε όλες τις περιπτώσεις των συντάξεων συμπεριλαμβανομένων και των κατώτατων συντάξεων.
Επίσης, με σοβαρές απώλειες κινδυνεύουν δημόσιοι υπάλληλοι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης και υψηλό συντάξιμο μισθό. Για παράδειγμα, υπάλληλος αυτής της κατηγορίας με 40 έτη ασφάλισης, ενώ με τον παλαιό τρόπο υπολογισμού θα λάμβανε κύρια σύνταξη περίπου 1.300 ευρώ, με τον νέο τρόπο υπολογισμού θα λάβει περίπου 1.100 ευρώ, δηλαδή θα έχει απώλειες της τάξης των 200 ευρώ.
Χηρείας
Με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου, ακόμη και οι κατώτατες συντάξεις με 15ετία σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στις συντάξεις χηρείας, θα ξεκινούν από 195,90 ευρώ. Αλλά και οι νέες συντάξεις λόγω θανάτου θα είναι ιδιαίτερα χαμηλές, καθώς μπορεί να ξεκινούν από τα 195 ευρώ μικτά και να φτάνουν στα 207,45 ευρώ, για όσους έχουν 15 έτη ασφάλισης και συντάξιμες αποδοχές περίπου 600 ευρώ. Ανατροπές θα έχουμε και στις συντάξεις χηρείας. Σύνταξη χηρείας σε αρκετές περιπτώσεις θα χορηγείται μόνο για τρία χρόνια και μειωμένη στο 50%.