Στο στόχαστρο του ΣτΕ οι εισφορές του ΕΦΚΑ

Iσχυρότατο πλήγμα, που ενδέχεται να προκαλέσει ακόμη και την ολική κατάρρευση τόσο της οργανωτικής δομής όσο και των οικονομικών του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), αναμένεται να επιφέρει μια πιθανή απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) να κρίνει αντισυνταγματικές ζωτικές διατάξεις της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης, ξηλώνοντας ουσιαστικά τον νόμο Κατρούγκαλου.

Αν και οριστική απόφαση δεν υπάρχει –και δεν αναμένεται τουλάχιστον άμεσα– πληροφορίες της εφημερίδας «Πρώτο Θέμα» αναφέρουν ότι η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε, με ψήφους 17 υπέρ και 8 κατά, παράνομη την ένταξη 1,4 εκατ. ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολουμένων (μηχανικών, γιατρών, δικηγόρων) και αγροτών στον ΕΦΚΑ. Παράλληλα, σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, αντισυνταγματικός κρίνεται και ο υπολογισμός της εισφοράς για κύρια ασφάλιση και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, με βάση το εισόδημα που δηλώνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες (26,95% επί του εισοδήματος). 

Στο υπουργείο Εργασίας αναμένουν την επίσημη απόφαση του ανωτάτου ακυρωτικού δικαστηρίου και δεν προβαίνουν σε οποιαδήποτε δημόσια δήλωση. Πληροφορίες, πάντως, αναφέρουν ότι ειδικά για τα οργανωτικά θέματα δεν υπάρχει ιδιαίτερη ανησυχία. Και αυτό γιατί εκτιμούν ότι, κατά πάγια νομολογία, το ΣτΕ δεν έχει δικαιοδοσία να κρίνει θέματα περί οργάνωσης του κράτους. Κατά συνέπεια, θεωρούν παράδοξο να κριθεί αντισυνταγματική η ένταξη στον ΕΦΚΑ της συγκεκριμένης ομάδας ασφαλισμένων.

Υπολογισμός εισφορών

Ως προς το επίμαχο και ουσιαστικό θέμα του προσδιορισμού της βάσης υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών αυτοαπασχολουμένων και ελεύθερων επαγγελματιών, στο υπουργείο Εργασίας έχουν εδώ και μήνες αναγνωρίσει ότι υπάρχει πρόβλημα και αναζητούν λύσεις. Παράλληλα, αναγνωρίζουν πως, εάν οι ενδιαφερόμενοι αποφασίσουν να μην καταβάλουν εισφορές έως την οριστική απόφαση του ΣτΕ, τα έσοδα του ΕΦΚΑ θα καταρρεύσουν.

Οπως χαρακτηριστικά αναφέρουν, άλλωστε, οι εκπρόσωποι των ασφαλισμένων στις αιτήσεις ακύρωσης που έχουν καταθέσει στο ΣτΕ, «οι διατάξεις των άρθρων 39 του Ν. 4387/2016 και 58 του Ν. 4472/2017 αντίκεινται στις διατάξεις που καθιερώνουν την ίση μεταχείριση, τη συμμετοχή εκάστου στα δημόσια βάρη ανάλογα με τις δυνάμεις του, την κοινωνική ασφάλιση και τις συνταγματικές αρχές που τη διέπουν, την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας και την ελεύθερη συμμετοχή στην οικονομική και κοινωνική ζωή και, τέλος, την προστασία των περιουσιακών δικαιωμάτων».

Επισημαίνουν, δε, ότι ο νέος τρόπος υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών των αυτοτελώς απασχολουμένων προβλέπει εισφορές 26,95% επί του φορολογητέου εισοδήματος πριν από την αφαίρεση των ασφαλιστικών εισφορών, μειώνοντας ακόμη περισσότερο το καθαρό εισόδημα. Οπως φαίνεται και από τον πίνακα που έχει καταθέσει στο δικαστήριο η ΕΣΕΕ, αυτοαπασχολούμενος που δηλώνει 10.000 ευρώ στην εφορία μένει με καθαρό εισόδημα της τάξης του 50,5% του φορολογητέου εισοδήματός του, εξαιτίας των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών που καταβάλλει.

Προκύπτει μάλιστα και άνιση μεταχείριση των αυτοτελώς απασχολουμένων σε σχέση με τους μισθωτούς, καθώς για το ίδιο φορολογητέο εισόδημα ένας μισθωτός δημόσιος υπάλληλος ή εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα θα λάβει τελικά καθαρά το 90,8% του φορολογητέου του εισοδήματος. Μάλιστα, στα χαμηλότερα ακαθάριστα εισοδήματα, η επιβάρυνση είναι τέτοια, που το εναπομένον εισόδημά τους είναι στα όρια της φτώχειας.

Πρόθεση μειώσεων

Σύμφωνα με πληροφορίες, το θέμα έχει απασχολήσει εκτενώς τη Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ενώ ο αρμόδιος υφυπουργός Τάσος Πετρόπουλος έχει διατυπώσει την πρόθεση περικοπής των ασφαλιστικών εισφορών, εκεί που η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος είναι δυσανάλογα μεγάλη. Εντοπίζουν βέβαια το πρόβλημα, κυρίως στα υψηλά εισοδήματα, καθώς, βάσει των επίσημων στοιχείων του ΕΦΚΑ, η πλειονότητα των 1,4 εκατ. αυτοτελών απασχολουμένων καταβάλλει χαμηλότερες εισφορές ακόμη και εντός του 2018, σε σχέση με το 2016.

Για ιστορική δικαίωση των κλάδων που πρωτοστάτησαν το καλοκαίρι του 2016 στις αντιδράσεις κατά του νόμου Κατρούγκαλου, εφόσον η πληροφορία για το ΣτΕ ισχύει, έκαναν λόγο τόσο ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών όσο και εκπρόσωποι των γιατρών, των μηχανικών αλλά και των ελεύθερων επαγγελματιών.

Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Βασίλης Κορκίδης, βέβαια, κάλεσε τους ασφαλισμένους να παραμείνουν συνεπείς στις ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις έως την επίσημη απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου. Μιλώντας στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ, ο εμπνευστής της μεταρρύθμισης Γιώργος Κατρούγκαλος δήλωσε πως προφανώς και θα αναπροσαρμοστεί ο νόμος αν υπάρξει απόφαση του ΣτΕ, για να συμπληρώσει βέβαια ότι τέτοια απόφαση δεν υπάρχει μέχρι στιγμής.

Έντυπη Έκδοση Καθημερινής