H μερσεντές του Χίτλερ στο σφυρί

Για τον οίκο δημοπρασιών Worldwide Auctioneers της Αριζόνας των ΗΠΑ πρόκειται για «το πλέον ιστορικό όχημα που τίθεται σε δημόσια δημοπρασία». Βέβαια αυτό είναι κάτι που χωράει πολλή συζήτηση. «Ιστορικής σημασίας» θα μπορούσε να είναι και μια λιμουζίνα πρώην προέδρου των ΗΠΑ ή ακόμη το αυτοκίνητο ενός αστέρα της διεθνούς ποπ σκηνής. Στην περίπτωση όμως της δημοπρασίας που θα λάβει χώρα στις 17 Ιανουαρίου δεν πρόκειται για τίποτα από τα δύο. Η μερσεντές που θα δημοπρατηθεί ανήκε στον «Φύρερ και καγκελάριο του Ράιχ», τον Αδόλφο Χίτλερ. Ήταν το αυτοκίνητο που χρησιμοποιούσε σε παρελάσεις και άλλες σημαίνουσες για το καθεστώς δημόσιες εκδηλώσεις. 

Η ιστορία του εν λόγω οχήματος είναι πλήρως καταγεγραμμένη από τον αμερικανικό οίκο. Το μοντέλο Mercedes 770 Κ που έχει στη δημοπρασία την κωδική ονομασία 1A 148461 αγοράστηκε από τον ίδιο τον προσωπικό οδηγό του Χίτλερ, τον Έριχ Κέμκα, και παραδόθηκε προς το τέλος του 1939, λίγο πριν από την έναρξη του πολέμου.

Όλα σε υπερθετικό βαθμό
Η μερσεντές του Χίτλερ ήταν η τελευταία λέξη της τεχνολογίας αυτοκινήτων την εποχή που κατασκευάστηκε. Είχε μήκος έξι μέτρα και μπορούσε να χωρέσει μέχρι οκτώ άτομα. Διέθετε μηχανή οκτώ κυλίνδρων κυβισμού 7,7 λίτρων, δηλαδή σχεδόν ένα λίτρο ανά κύλινδρο. Χάρη στα τεχνικά του χαρακτηριστικά μπορούσε να φτάσει ταχύτητες που άγγιζαν τα 160 χλμ. την ώρα, κάτι που για την εποχή του ήταν φυσικά πρωτόγνωρο έως ασύλληπτο. 

Η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία Mercedes είχε κατασκευάσει μόλις 88 αντίστοιχα μοντέλα μεταξύ 1938 και 1943. Άλλοι διάσημοι πελάτες στο εξωτερικό ήταν ο αυτοκράτορας της Ιαπωνίας Χιροχίτο, ο δικτάτορας της Ισπανίας Φράνκο αλλά και ο πάπας. Για όλους αυτούς τους λόγος ο αμερικανικός οίκος δημοπρασιών διαφημίζει με κάθε τρόπο την επίμαχη Mercedes ως το «απόγειο του ντιζάιν αυτοκινήτων, της μηχανολογίας και της τεχνικής». Αυτό τουλάχιστον αναφέρει ο Ροντ Έγκαν, ειδικός που εργάζεται στον οίκο Worldwide Auctioneers.

Η ιστορία του χιτλερικού αυτοκινήτου
Η κάμπριo Μercedes που θα πουληθεί τις επόμενες μέρες ήταν αυτή που χρησιμοποίησε ο Χίτλερ για να γιορτάσει τη νίκη επί των γαλλικών στρατευμάτων αλλά και την επίσκεψη του Ιταλού δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι στο Μόναχο. Το ίδιο αυτοκίνητο φαίνεται και σε διάφορες ταινίες και φωτογραφίες της εποχής. Ωστόσο από το 1942, όταν άρχισαν οι πρώτες ήττες για τον Χίτλερ, σταμάτησαν και οι πομπώδεις προπαγανδιστικές παρελάσεις. 

Η μερσεντές του Χίλτερ κατασχέθηκε από τις αμερικανικές δυνάμεις μετά το τέλος του πολέμου στη Γαλλία. Μεταπολεμικά το αυτοκίνητο βρέθηκε στην κατοχή ενός Βέλγου, ενώ στη συνέχεια πωλήθηκε στις ΗΠΑ, όπου και άλλαξε πολλά χέρια, για να επιστρέψει ξανά στην Ευρώπη. Σήμερα πάντως ο αμερικανικός οίκος που το δημοπρατεί δεν δημοσιοποιεί τα στοιχεία του νυν ιδιοκτήτη. 

Σε κάθε περίπτωση η συγκεκριμένη δημοπρασία προκαλεί έντονες αντιδράσεις. Δίχως αμφιβολία το αυτοκίνητο αυτό ήταν ένα σύμβολο της ναζιστικής προπαγάνδας και το ερώτημα που τίθεται εύλογα είναι αν αντίστοιχα σύμβολα πρέπει να βγαίνουν προς δημοπρασία ή πώληση. Για τον αμερικανικό οίκο, όπως αναφέρει και ο Ροντ Έγκαν, το βάρος πέφτει στο ίδιο το αυτοκίνητο, το οποίο αποτελεί αναμφίβολα ύψιστο δείγμα τεχνικής αρτιότητας και το οποίο «δεν διάλεξε» τον αγοραστή του, ούτε τον σκοπό για τον οποίο αυτός θα το χρησιμοποιούσε. Επίσης ο ίδιος εκτιμά ότι σε κάθε περίπτωση πρόκειται για ένα κομμάτι «ζωντανής ιστορίας», που θυμίζει το «ρόλο του κακού στην ιστορία» ελπίζοντας μάλιστα ότι θα καταλήξει μετά τη δημοπρασία σε κάποιο μουσείο ή δημόσια συλλογή. 

Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τον αμερικανικό οίκο το 10% των εσόδων θα διατεθεί σε εκπαιδευτικά προγράμματα για την ιστορική μελέτη του εθνικοσοσιαλισμού και του Ολοκαυτώματος.