Ερώτηση βουλευτών ΣΥΡΙΖΑ για την πρώτη κατοικία

Με Ερώτησή τους προς τον Υπουργό Ανάπτυξης & Επενδύσεων, 24 Βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ζητούν να γίνουν γνωστά τα μέτρα που προτίθεται να λάβει η Κυβέρνηση για την προστασία της κύριας κατοικίας των ελληνικών νοικοκυριών που λήγει την 1η Μάιου του 2020, εάν θα είναι μέτρα εμπορικής ή αστικής αφερεγγυότητας, καθώς και το εάν η Κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει τα φυσικά πρόσωπα με όρους «διαγραφής» τους από την οικονομική ζωή, όπως αντιμετωπίζει το πλαίσιο της εμπορικής αφερεγγυότητας τις επιχειρήσεις.

«Για την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, η προστασία της κύριας κατοικίας αποτέλεσε βασικό μέλημα» αναφέρει σε δήλωσή του ο Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ ν. Ηρακλείου Χάρης Μαμουλάκης, τονίζοντας: «Θυμίζω το ειδικό προστατευτικό πλαίσιο για τα φυσικά πρόσωπα και τις σταδιακές επεκτάσεις, αλλά και τη δημιουργία της σχετικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Σχετικά όμως με το τι πρόκειται να γίνει με τους δανειολήπτες – φυσικά πρόσωπα, μετά την 1η Μαΐου, έχει προκληθεί έντονη κοινωνική ανησυχία η οποία πηγάζει και από τις αντικρουόμενες δηλώσεις Υπουργών της Κυβέρνησης. Όπως για παράδειγμα του κ. Σταϊκούρα, ο οποίος ισχυρίζεται ότι στην ψήφιση του νέου πτωχευτικού κώδικα θα ενταχθούν τα φυσικά πρόσωπα σε αντίθεση με δηλώσεις των κ.κ. Γεωργιάδη και Βορίδη, οι οποίοι θεωρούν «αντιαναπτυξιακό», κάθε μέτρο προστασίας της κύριας κατοικίας».

Αξίζει να τονιστεί ότι σε έννομες τάξεις με ισχυρότερη την παρουσία του κοινωνικού κράτους (π.χ. Ελβετία, Αυστρία, Γερμανία) η διευθέτηση του ανωτέρω ζητήματος λαμβάνει την μορφή ειδικών ρυθμίσεων στο δίκαιο της αναγκαστικής εκτελέσεως, με κύριο αντικείμενο την θέσπιση ορίων ως προς την άσκηση ατομικών μέτρων αναγκαστικής εκτελέσεως από τους πιστωτές, θέτοντας την διασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου διαβιώσεως ως δεδομένο.

Αντιθέτως, σε φιλελεύθερες οικονομίες, με περιορισμένη την παρουσία του κοινωνικού κράτους (όπως οι Η.Π.Α. και η Μ.Βρετανία), η νομοθετική ρύθμιση υπήρξε δραστικότερη, λαμβάνοντας τα χαρακτηριστικά μίας καθολικής ρυθμίσεως του προβλήματος της υπερχρέωσης των ιδιωτών και εισήγαγαν τον θεσμό της υπό προϋποθέσεις, απαλλαγής του οφειλέτη από τις υποχρεώσεις (discharge), προκειμένου να καταστεί η επάνοδός του στην οικονομική ζωή (fresh start).

Επειδή τα μέτρα ρύθμισης της αστικής αφερεγγυότητας υπάρχουν διαχρονικά στην Αμερική από το 1898 (Federal Bankruptcy Act) και στην Μεγάλη Βρετανία από το 1705 (Insolvency Act) με στόχο την διαμόρφωση προϋποθέσεων απαλλαγής των ιδιωτών από μη βιώσιμα χρέη, στο οποίο προχώρησαν πλείονες ευρωπαϊκές χώρες κατόπιν, όπως η Γαλλία, η Νορβηγία, η Γερμανία (πρβλ. Μέρος 2, υπό VI. Α του Νομοθετικού Οδηγού της «Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για το Διεθνές Εμπορικό Δίκαιο», ενώ σε επίπεδο ενωσιακού δικαίου, το ζήτημα της αστικής αφερεγγυότητας συνιστά επί του παρόντος αντικείμενο της προστασίας του καταναλωτή και η προσέγγιση που ακολουθείται εστιάζει προεχόντως στην προληπτική προστασία του ιδιώτη-μη εμπόρου κατά τη σύναψη καταναλωτικών συμβάσεων.

Επειδή είναι προφανές, ότι οι ρυθμίσεις του πτωχευτικού δικαίου ερείδονται αποκλειστικώς στην οικονομική αξιολόγηση της εμπορικής και όχι της αστικής αφερεγγυότητας, όπου το πρωτείο της οικονομικής λογικής επιτάσσει την απόσυρση μιας μη ανταγωνιστικής και υπερχρεωμένης εμπορικής επιχείρησης από την αγορά, προκειμένου το οικείο κεφάλαιο να μετοχευθεί σε άλλες, παραγωγικές εργασίες. Το πρωτείο όμως της οικονομικής λογικής δεν μπορεί να ισχύει απόλυτα στο επίπεδο της αστικής αφερεγγυότητας, διότι δεν υπάρχει δυνατότητα «διαγραφής» του οφειλέτη από την οικονομική ζωή, αντίστοιχη με εκείνη που έχει μια επιχείρηση. Αντιθέτως, το αιτούμενο είναι η διασφάλιση της δυνατότητας του οφειλέτη να επανέλθει στην οικονομική ζωή, προς όφελος και της οικονομίας εν γένει. 

Επειδή η Ελλάδα μετά από 8 χρόνια βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής ουδόλως μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει ισάξια ισχυρή παρουσία κοινωνικού κράτους με χώρες όπως η Ελβετία ή η Γερμανία, αντίθετα γειτνιάζει περισσότερο με τις φιλελεύθερες οικονομίες που αναφέρθηκαν σχετικά με την ύπαρξη προστασίας των υπερχρεωμένων νοικοκυριών.

Επειδή είναι παρούσα και δεν έχει καταλυθεί η οικονομική και εργασιακή επισφάλεια ως φαινόμενο στην χώρα μας, οι εργατικές σχέσεις είναι για πολλούς εργαζομένους και εργαζόμενες ακόμα ελαστικές και έωλες και επομένως δημιουργούνται ακόμα συνθήκες μη δόλιας περιέλευσής τους σε καθεστώς αδυναμίας πληρωμών τυχόν οφειλών τους σε πιστωτικά ιδρύματα και στο μέλλον.

Επειδή το πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1023 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2019 (Οδηγία για την αναδιάρθρωση και την αφερεγγυότητα) αφορά επιχειρήσεις και επιχειρηματίες και δυνητικά τα φυσικά πρόσωπα, πράγμα εύλογο εξάλλου, δοθέντων των πλείστων παραδειγμάτων προστασίας που αναφέρθηκαν ανωτέρω.

Ερωτάται ο κ. Υπουργός:

-Τι μέτρα προτίθεται να λάβει για την προστασία της κύριας κατοικίας των ελληνικών νοικοκυριών που λήγει την 1η Μάιου του 2020. Θα είναι μέτρα εμπορικής ή αστικής αφερεγγυότητας;

- Θα αντιμετωπίσει τα φυσικά πρόσωπα των ελληνικών νοικοκυριών με όρους «διαγραφής» τους από την οικονομική ζωή, όπως αντιμετωπίζει το πλαίσιο της εμπορικής αφερεγγυότητας τις επιχειρήσεις;