Μαξίμου για Σκοπιανό: Η Ελλάδα επιμένει σε συνολική λύση

Την προσήλωση της κυβέρνησης σε «συνολική λύση στο Σκοπιανό» εξέφρασαν κυβερνητικές πηγές, απαντώντας σε πληροφορίες ότι η επίλυση του ονοματολογικού θα εξελιχθεί σε διαφορετικά χρονικά στάδια.

«Η Ελλάδα επιμένει στη συνολική λύση και ο Ζόραν Ζάεφ δεν έχει ζητήσει συγκεκριμένο χρόνο» ανέφερε χαρακτηριστικά το Μαξίμου.

Σύμφωνα με προηγούμενες αναφορές, ο Σκοπιανός πρωθυπουργός ήταν πιθανόν να ζητήσει πρόσθετο χρόνο, τοποθετώντας τυχόν συμφωνία στο τέλος του έτους, καθώς αυτή τη στιγμή οι αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας του είναι έντονες.

Βαλκανικές κουτοπονηριές της τελευταίας στιγμής επιχειρούν τα Σκόπια για το ονοματολογικό. Ενώ το κείμενο της ελληνοσκοπιανής συμφωνίας φαίνεται πως είχε ολοκληρωθεί ή «χτενίζονταν» οι τελευταίες λεπτομέρειές του, τα Σκόπια φρέναραν.

Ετσι, τη στιγμή που οι πρωθυπουργοί Ελλάδας και πΓΔΜ φέρονταν έτοιμοι να συναντηθούν σύντομα, πιθανότατα στις Πρέσπες, προκειμένου να ανακοινώσουν την πολιτική δέσμευσή τους για την εφαρμογή της συμφωνίας, το Μαξίμου διέρρευσε ότι «απομακρύνεται η πιθανότητα άμεσης συμφωνίας». Εάν πρόκειται για τακτικίστικο ελιγμό των Σκοπίων, προκειμένου να κάνουν νέα παζάρια, για μια επικοινωνιακή κίνηση εσωτερικής κατανάλωσης ή, πράγματι, τορπιλίζουν την επίτευξη συμφωνίας, μένει να αποδειχτεί. Οπως και να έχει, εάν δεν υπάρξει συμφωνία, θα μπλοκαριστεί η ένταξη των Σκοπίων στην Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ.

Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, ο υπουργός Εξωτερικών των Σκοπίων, Νίκολα  Ντιμιτρόφ, είχε δώσει το χέρι στον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Κοτζιά, και είχε συμφωνήσει μαζί του σημείο προς σημείο τι θα περιλαμβάνει το τελικό κείμενο της συμφωνίας. Ως εκ τούτου και η δήλωση του Ελληνα υπουργού ότι οι δυο τους ολοκλήρωσαν το έργο τους και πλέον η υπόθεση περνάει στα χέρια των πρωθυπουργών των δυο χωρών. Προηγουμένως, βέβαια, θα μεσολαβούσε το διάστημα μερικών ημερών, προκειμένου οι «ομάδες εργασίας» των ειδικών των δυο χωρών να συντάξουν το κείμενο, το οποίο θα δινόταν στους πρωθυπουργούς. Στην περίπτωση της Αθήνας, ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών, Αλέξης Τσίπρας και Ν. Κοτζιάς, βρίσκονταν σε ανοικτή γραμμή καθ’ όλη τη διάρκεια της ελληνοσκοπιανής διαπραγμάτευσης τις τελευταίες δύο εβδομάδες των εντατικών διαβουλεύσεων Κοτζιά – Ντιμιτρόφ. Ως γνωστόν, πριν από δέκα ημέρες οι δυο τους συναντήθηκαν στη Νέα Υόρκη, παρουσία του ειδικού διαμεσολαβητή του ΟΗΕ, Μάθιου Νίμιτς, και την περασμένη Δευτέρα, στις Βρυξέλλες, για να βάλουν τις τελευταίες «πινελιές».

Μπλόκο σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ

Πλέον, ο χρόνος στενεύει ασφυκτικά για τα Σκόπια, αφού, εάν δεν επιτευχθεί επίλυση του ονοματολογικού, απομακρύνεται το ενδεχόμενο να λάβουν πρόσκληση για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε., κατά τη σύνοδο κορυφής της, στο τέλος Ιουνίου, και για ένταξη στο ΝΑΤΟ, κατά τη σύνοδό του, τον Ιούλιο. Οι υποψήφιες για ένταξη στην Ε.Ε. χώρες των Δυτικών Βαλκανίων είναι το Μαυροβούνιο, η Σερβία, η πΓΔΜ και η Αλβανία. Οι δυο πρώτες έχουν ξεκινήσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Η Κομισιόν θεωρεί πως το «καλύτερο δυνατό σενάριο» είναι να ενταχθούν το 2025. Για τα Σκόπια και την Αλβανία, ωστόσο, τον Απρίλιο του 2018 η Κομισιόν πρότεινε μεν την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων, αλλά στη βάση «εκπληρωθέντων  κριτηρίων».

Αυτά είναι το ονοματολογικό (για τα Σκόπια), η επίλυση των διαφορών και οι σχέσεις καλής γειτονίας (Αλβανία, Σκόπια), αλλά και η υλοποίηση μιας ευρύτατης γκάμας πολιτικών, κοινωνικών, οικονομικών μεταρρυθμίσεων, καθώς και θεαματικών αλλαγών στους τομείς της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος, της μεταρρύθμισης στη Δικαιοσύνη, του σεβασμού των ανθρωπίνων-μειονοτικών δικαιωμάτων κ.λπ. Τις τελευταίες εβδομάδες, ωστόσο, χώρες της Ε.Ε., με επικεφαλής τη Γαλλία, αναπτύσσουν έντονη δραστηριότητα, διακηρύσσοντας τη θέση τους ότι, στην παρούσα, δεν χρειάζεται διεύρυνση της Ε.Ε., αλλά «εμβάθυνσή» της. Θέση που εξέφρασε ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, ήδη από τον Απρίλιο, ερχόμενος σε αντιπαράθεση με τη Γερμανία. Ιδιαίτερα μεγάλες είναι οι διαφωνίες κυρίως για την Αλβανία, αλλά και τα Σκόπια. Ως εκ τούτου, άγνωστο είναι ποια θέση θα κρατήσουν αυτές οι χώρες στη σύνοδο του Ιουνίου.

Ο πρόεδρος

Απολύτως «εχθρικά» απέναντι στην όποια συμφωνία έχουν ταχθεί ο Γκεόργκε Ιβανόφ, πρόεδρος της πΓΔΜ και προερχόμενος από το παλιό σύστημα του -μέχρι πέρυσι- εθνικιστή πρωθυπουργού της χώρας, Νίκολα Γκρουέφσκι, καθώς και το κόμμα του οποίου ηγείτο ο τελευταίος, VMRO. Χαρακτηριστικά, προ ημερών, ο κ. Ιβανόφ εμφανίστηκε κάθετα αντίθετος, λέγοντας πως δεν αποδέχεται «λύση στο ζήτημα της ονομασίας για καθολική χρήση ή erga omnes» ούτε και «τροποποίηση του Συντάγματος». Ακόμα, επετέθη στον πρωθυπουργό Ζόραν Ζάεφ, αναφέροντας πως «η όλη διαδικασία μοιάζει με μία προσωπική συμφωνία μεταξύ του πρωθυπουργού Ζάεφ και του πρωθυπουργού Τσίπρα, για την οποία δεν έχει εξασφαλιστεί εθνική συναίνεση στη “Δημοκρατία της Μακεδονίας”».

Αλλά και ο κ. Γκρουέφσκι, παρά τις δίκες όπου σύρεται αυτή την περίοδο για πλειάδα σκανδάλων του, δεν έχασε την ευκαιρία να κατηγορήσει την Ελλάδα ότι  «ήταν αυτή που δεν ήθελε συμβιβαστική λύση», ότι «επέμενε να αποδεχθούμε έναν προσδιορισμό μπροστά από το όνομα, προκειμένου να επηρεάσουν την ταυτότητά μας», καθώς και ότι στόχος της Αθήνας είναι «να ηττηθούμε και το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων να είναι σε βάρος των “μακεδονικών” εθνικών συμφερόντων».

Είχαν αποδεχθεί

Σύμφωνα με πληροφορίες, τα Σκόπια φέρονται να είχαν αποδεχτεί τις ελληνικές θέσεις για αλλαγή της ονομασίας τους για χρήση τόσο στο εξωτερικό όσο και διεθνώς (erga omnes), καθώς και τη «μεταρρύθμιση» του Συντάγματός τους, τόσο ως προς το όνομα όσο και σε καίρια άρθρα που αφορούν αλυτρωτισμούς. Η κατ’ αρχήν ψήφιση της συμφωνίας εκτιμάται ότι θα γινόταν στη Βουλή της πΓΔΜ πριν από τη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. Κατόπιν, θα εξαγγελλόταν δημοψήφισμα, πιθανώς τον Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο. Στη συνέχεια, θα ακολουθούσε η πρακτική υλοποίηση όλων των νομικών λεπτομερειών εντός της πΓΔΜ και στους διεθνείς οργανισμούς. Στο τελικό στάδιο, ενδεχομένως προς το τέλος του έτους, εφόσον τα Σκόπια θα είχαν υλοποιήσει όλες τις δεσμεύσεις τους, η Ελλάδα θα κύρωνε τις ενταξιακές διαδικασίες για την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ. Εάν δεν είχαν υλοποιηθεί οι συμφωνηθείσες δεσμεύσεις των Σκοπίων, δεν θα επικυρώνονταν και, άρα, θα μπλοκαριζόταν η είσοδος της χώρας στους οργανισμούς.

Από την άλλη, για την Ελλάδα διαπραγματευτικά «αγκάθια» φαίνεται πως ήταν η γλώσσα και η εθνική ταυτότητα των πολιτών της γειτονικής χώρας. Οπως και να έχει, οι προσπάθειες της ελληνικής πλευράς, τόσο για το erga omnes και την αλλαγή του Συντάγματος όσο και στη γλώσσα και την ταυτότητα, σύμφωνα με πληροφορίες, φαίνεται πως κινήθηκαν αυστηρά προς την κατεύθυνση του νομικά κατηγορηματικού ιστορικού, γεωγραφικού και εθνικού διαχωρισμού με την «κληρονομιά» της ελληνικής Μακεδονίας και τον Ελληνισμό, με στόχο τον αποκλεισμό κάθε αλυτρωτισμού και βλέψεων.

Η Εκκλησία

Πέραν της πολιτικής διαπραγμάτευσης ανάμεσα στα δυο κράτη, σημαντική εξέλιξη σημειώθηκε στην «εκκλησιαστική διπλωματία», με τη σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων να ζητά από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, σύμφωνα με πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας, την αλλαγή της ονομασίας της, από «”Μακεδονική” Ορθόδοξη Εκκλησία» («”M”OE») σε «Αρχιεπισκοπή της Αχρίδoς».

Να σημειωθεί πως, προ μηνών, ο κ. Κοτζιάς σε συνέντευξή του είχε πει για το θέμα: «Υπάρχει η συμφωνία του Νις του 2002, στην οποία συμφωνία προβλέπεται η Εκκλησία, η ονομαζόμενη “Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία της fYROM”, να γίνει αυτόνομη, ή ακόμη και αυτοκέφαλη, Εκκλησία και να μετονομαστεί σε “Εκκλησία της Αχρίδος”, όπως λεγόταν το Μεσαίωνα. Νομίζω ότι θα ήταν πάρα πολύ καλό η Ελληνική Εκκλησία να βοηθήσει μαζί με τους αρμόδιους εκκλησιαστικούς φορείς στην επανάκαμψη της ονομασίας αυτής της Εκκλησίας σε “Αρχιεπισκοπή της Αχρίδος”. Αυτό είναι το κύριο καθήκον, αν μπορώ να το πω, της Εκκλησίας».

Ακρως ενδιαφέρον είναι ότι, μόλις προ μηνών, η «”M”OE» δήλωνε ότι θα αναγνωρίσει τη Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία ως «Μητέρα Εκκλησία» της, υπό την προϋπόθεση ότι το Πατριαρχείο Σόφιας θα αναγνωρίσει το αυτοκέφαλο της σχισματικής -από το Σερβικό Πατριαρχείο- Σκοπιανής Εκκλησίας. Τώρα, λοιπόν, το γεγονός ότι απευθύνεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο θεωρείται άρδην αλλαγή κατευθύνσεως.