Ο νέος εκλογικός νόμος δίνει τη νίκη και τις εξουσίες στον Ερντογάν

Επειτα από μια θυελλώδη 20ωρη συζήτηση στην καρδιά της Αγκυρας, το τουρκικό Κοινοβούλιο ενέκρινε, τις πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης, έναν νέο εκλογικό νόμο με σαρωτικές αλλαγές, που αναμένεται να στρώσει τον δρόμο για μία ακόμη νίκη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις εκλογές του 2019.

Η σημαντικότερη μετατροπή επιτρέπει πλέον τις συμμαχίες μεταξύ κομμάτων ακόμη και αν αυτά βρίσκονται κάτω από το ποσοστό του 10%, το προκαθορισμένο όριο για την ένταξή τους στην τουρκική Βουλή. Εκ πρώτης όψεως η αλλαγή ακούγεται ασήμαντη, ωστόσο δίνει τη δυνατότητα στο κόμμα του Ερντογάν να εξασφαλίσει την υπερπλειοψηφία, ενώνοντας τις δυνάμεις του με το αποδυναμωμένο κόμμα των εθνικιστών και με άλλα μικρά συντηρητικά κόμματα.

Ωστόσο, οι πιο ανησυχητικές αλλαγές αφορούν την ίδια την εκλογική διαδικασία. Μετά τις πρόσφατες τροποποιήσεις, οι τουρκικές αρχές θα μπορούν να διορίσουν κυβερνητικούς αξιωματούχους ως υπευθύνους για την επίβλεψη των εκλογικών τμημάτων, αλλά και να καλέσουν υπηρεσίες ασφαλείας για να βοηθήσουν στην παρακολούθηση της ψηφοφορίας.

Παράλληλα θα επιτρέπεται πλέον η μεταφορά εκλογικών κέντρων την ημέρα των εκλογών για λόγους ασφαλείας, αλλά και η καταμέτρηση των μη σφραγισμένων ψηφοδελτίων. Για όσους παρακολουθούν στενά την Τουρκία, οι πρακτικές αυτές θα φέρουν στη μνήμη τους τη στενή αναμέτρηση του δημοψηφίσματος του 2016, που εξασφάλισε μια πύρρειο νίκη για τον Ερντογάν, αφού χαρακτηρίστηκε από σειρά ανεξάρτητων παρατηρητών και διεθνών οργανισμών «διαδικασία γεμάτη παρατυπίες». Ωστόσο, με την έγκριση του Κοινοβουλίου, οι πρακτικές αυτές θεσμοθετούνται και οι εκλογές θα διεξαχθούν επισήμως υπό τη σκιά όπλων και αξιωματούχων της κυβέρνησης.

Μεταξύ του αποτυχημένου πραξικοπήματος, του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης και του διχαστικού δημοψηφίσματος, η Τουρκία έχει βιώσει ασυνήθιστα πολλές πολιτικές κρίσεις τα τελευταία χρόνια. Οι επερχόμενες εκλογές της Τουρκίας, παρ’ όλα αυτά, αποτελούν αδιαμφισβήτητα την πιο κρίσιμη αναμέτρηση στη σύγχρονη ιστορία της χώρας. Για πρώτη φορά, οι Τούρκοι πολίτες θα κληθούν να επιλέξουν έναν πρόεδρο στα χέρια του οποίου θα συγκεντρώνεται ολοκληρωτικά η εκτελεστική εξουσία, σφραγίζοντας πλέον τη μετάβαση του καθεστώτος από την επί δεκαετιών κοινοβουλευτική δημοκρατία.

Σε περίπτωση νίκης του Ερντογάν, η εξουσία του δεν θα βασίζεται πλέον σε προσωρινά καθεστώτα έκτακτης ανάγκης ή προεδρικά διατάγματα και δεν θα περιορίζεται από οποιαδήποτε εναπομείνασα δημοκρατική δικλίδα. Ο χαρακτηρισμός του «σουλτάνου», που του αποδίδουν συχνά τα ξένα μέσα, δεν θα έχει πλέον κανένα στοιχείο υπερβολής.

Με τον νέο εκλογικό νόμο ο δρόμος του Ερντογάν προς τις εκλογές φαίνεται να είναι στρωμένος με ροδοπέταλα, ωστόσο δεν παύουν να παραμονεύουν και μερικά αγκάθια. Η επιχείρηση στο Αφρίν μπορεί να έχει τονώσει το εθνικιστικό πνεύμα και τη δημοτικότητα του Τούρκου προέδρου, όμως διάφοροι αναλυτές από την Αγκυρα φοβούνται κάποιον πιθανό κραδασμό στην υπερθερμασμένη οικονομία της χώρας. Αλλωστε, η πολυετής κυριαρχία του κόμματος του Ερντογάν ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την οικονομική ανάπτυξη που απολαμβάνει η χώρα τα τελευταία χρόνια, και μια πιθανή κρίση θα του στοίχιζε αρκετά.

Παράλληλα, με την πιθανότητα εκλογικών συμμαχιών ο Ερντογάν ρισκάρει να συσπειρώσει τη μέχρι πρότινος διχασμένη αντιπολίτευση. Ηδη ο ηγέτης του κεμαλικού κόμματος Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου και η δυναμική Μεράλ Ακσενέρ του Καλού Κόμματος φλερτάρουν με την προοπτική συνεργασίας σε μια –εύστοχα αποκαλούμενη– «συμμαχία των αξιών». Σε περίπτωση δημιουργίας μιας συνεργατικής αντιπολίτευσης, σύμφωνα με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, η αναμέτρηση θα είναι η πλέον αμφίρροπη στην ιστορία του κόμματος του Ερντογάν.

Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που έπειτα από την έγκριση του εκλογικού νόμου στην Αγκυρα κυριαρχεί η φημολογία για πρόωρες εκλογές. Ολα δείχνουν πως, αν γίνονταν σήμερα εκλογές, ο Ερντογάν θα έκανε περίπατο – το μέλλον όμως είναι αρκετά πιο απρόβλεπτο απ’ ό,τι ο ίδιος θα ήθελε.

Έντυπη Καθημερινής