Μετέτρεψαν τα κύτταρα του δέρματος σε κύτταρα του ήπατος και της καρδιάς

Αμερικανοί ερευνητές, εφαρμόζοντας νέες τεχνικές κυτταρικού αναπρογραμματισμού, κατάφεραν να μετατρέψουν ανθρώπινα δερματικά κύτταρα σε ώριμα πλήρως λειτουργικά ηπατικά κύτταρα, καθώς επίσης σε κύτταρα του καρδιακού μυ. Και οι δύο αυτές περιπτώσεις στο πεδίο της αναγεννητικής ιατρικής ανοίγουν νέους θεραπευτικούς δρόμους για τις ηπατικές νόσους και τις καρδιοπάθειες στο μέλλον.

Δύο ομάδες ερευνητών του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια - Σαν Φρανσίσκο και των βιοϊατρικών Ινστιτούτων Gladstone, με επικεφαλής τον καθηγητή φαρμακευτικής χημείας Σενγκ Ντινγκ, έκαναν τις σχετικές δημοσιεύσεις στα περιοδικά "Nature" (για τα ηπατικά κύτταρα) και "Cell Reports" (για τα καρδιακά).

Τα τελευταία χρόνια, διάφορες επιστημονικές ομάδες έχουν καταφέρει να μετατρέψουν δερματικά κύτταρα σε άλλα είδη κυττάρων (παγκρέατος, νευρώνων κ.α.). Όμως έχει αποδειχτεί πολύ δύσκολη η δημιουργία κυττάρων που να είναι πλήρως ώριμα και έτοιμα να αντικαταστήσουν τα κατεστραμμένα κύτταρα σε κάποιο όργανο.

Η νέα ελπιδοφόρα εξέλιξη είναι ότι οι αμερικανοί ερευνητές βρήκαν τρόπο να μετατρέπουν τα κύτταρα του δέρματος σε ηπατικά κύτταρα σχεδόν έτοιμα προς αντικατάσταση άλλων. Η μέθοδος δοκιμάστηκε με επιτυχία σε πειραματόζωα. Έως τώρα οι επιστήμονες αναπρογραμμάτιζαν τα δερματικά κύτταρα σε πολυδύναμα-βλαστικά, αλλά όταν στη συνέχεια τα μετέτρεπαν σε ηπατικά, τα τελευταία δύσκολα επιβίωναν, αφότου μεταμοσχεύονταν στο δυσλειτουργικό ήπαρ.

Τώρα όμως, οι αμερικανοί επιστήμονες βρήκαν μια νέα μέθοδο για να μετατρέπουν τα δερματικά κύτταρα σε ηπατικά κύτταρα, που δεν διαφέρουν από τα ήδη υπάρχοντα στο ήπαρ, πράγμα που μελλοντικά θα μπορεί να σώσει τη ζωή του ασθενούς. Εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από ηπατική ανεπάρκεια, με συνέπεια το συκώτι τους σταδιακά να αδυνατεί να επιτελέσει τις ζωτικές λειτουργίες του και η μόνη λύση να είναι η μεταμόσχευση ήπατος. Η εναλλακτική τεχνολογία των βλαστικών κυττάρων είναι πολλά υποσχόμενη, αλλά δεν έχει καταφέρει μέχρι σήμερα να αποτελέσει μια πραγματική λύση για την αναγέννηση του ήπατος.

Οι επιστήμονες του Gladstone και του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια χρησιμοποίησαν ένα «κοκτέιλ» γονιδίων αναπρογραμματισμού και χημικών ουσιών, με τα οποία μετέτρεψαν τα δερματικά κύτταρα όχι σε πολυδύναμα βλαστικά, αλλά σε «ενδιάμεσα» κύτταρα του ενδοδέρματος, τα οποία εύκολα ωρίμασαν σε ηπατικά.

«Αντί να αναπρογραμματίσουμε τα δερματικά κύτταρα, ώστε να επιστρέψουν στην αρχική κατάστασή τους (βλαστική πολυδύναμη), επιλέξαμε μια ενδιάμεση λύση και δημιουργήσαμε κύτταρα σαν αυτά του ενδοδέρματος, πράγμα που μας επέτρεψε να τα μετατρέψουμε μετά πιο εύκολα σε ηπατικά», δήλωσε ο Σενγκ Ντινγκ.

Για την οριστική δημιουργία των ηπατικών κυττάρων χρειάστηκαν λίγες εβδομάδες. Η μεταμόσχευσή τους στο ήπαρ ποντικιών έδειξε ότι μετά από μερικούς μήνες λειτουργούσαν κανονικά, αναγεννώντας τον ηπατικό ιστό. Όμως θα χρειαστούν χρόνια εωσότου η μέθοδος δοκιμαστεί και εφαρμοστεί σε ανθρώπους.

Μια παρόμοια τεχνική εφαρμόστηκε και στην περίπτωση της μετατροπής των δερματικών κυττάρων σε κύτταρα του καρδιακού μυ (αυτά που κάνουν την καρδιά να χτυπάει). Δημιουργούνται έτσι ελπίδες ότι στο μέλλον θα είναι δυνατή η αναγέννηση της καρδιάς μετά από ένα έμφραγμα. Σήμερα, ακόμα και στην περίπτωση που κάποιος επιβιώνει μετά το έμφραγμα, η καταστροφή ενός μέρους του καρδιακού μυ δημιουργεί χρόνια καρδιοπάθεια.

Οι ερευνητές δημιούργησαν ένα «κοκτέιλ» χημικών ουσιών και ενός γονιδίου, καταφέρνοντας έτσι να «γεννήσουν» ένα πλήρως αναπρογραμματισμένο κύτταρο του καρδιακού μυ σε ποντίκια. Θα ακολουθήσουν ανάλογα πειράματα με κύτταρα ανθρώπινης καρδιάς.

Ο Σενγκ Ντινγκ εξέφρασε την ελπίδα ότι η νέα έρευνα θα ανοίξει το δρόμο για την ανάπτυξη μιας καθαράς φαρμακευτικής μεθόδου (χωρίς να χρειάζεται μεταμόσχευση κυττάρων) με την οποία θα αναγεννάται ο καρδιακός μυς.

Πηγή: ΑΜΠΕ