Ο τζόγος στην αρχαία Ελλάδα

Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι μας μεταλαμπάδευσαν τον πολιτισμό, τα γράμματα, τις τέχνες και …τον τζόγο! Κι αν σας φαίνεται απίστευτο, οι μαρτυρίες υπάρχουν ήδη από τα ομηρικά έπη και φαίνεται πως κάποια από τα παιχνίδια μένουν αναλλοίωτα με το πέρασμα των αιώνων.

Ας ξεκινήσουμε όμως από την μινωική εποχή. Ναι, τόσο μακριά βρίσκονται οι ρίζες της χαρτοπαιξίας. Σε ανασκαφές που έγιναν στο ανάκτορο της Ζάκρου, βρέθηκαν δώδεκα πλακίδια από φαγεντιανή, που πάνω τους είχαν επαναλαμβανόμενους, γραπτούς χαρακτήρες, μόνο από την μία όψη. Οι μελετητές υποστηρίζουν πως μπορούμε να μιλάμε για ένα παιχνίδι παρόμοιο με τα τωρινά πόκα ή πόκερ. Ευρέως διαδεδομένη είναι κ η άποψη, ότι στην μινωική κοινότητα υπήρχαν επιτραπέζια παιχνίδια.

Δεύτερο γνωστό παιχνίδι είναι η κυβεία, τα γνωστά σε όλους μας ζάρια. Ως εφευρέτης τους θεωρείται ο Παλαμήδης, ομηρικός ήρωας, ο οποίος το εμπνεύστηκε σύμφωνα με τον Σοφοκλή, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας στην Τροία. Τότε παιζόταν με τρία ζάρια (δύο ζάρια άρχισαν να χρησιμοποιούνται από την Ρωμαϊκή εποχή και μετά), τα οποία τα κουνούσαν μέσα σε ένα αγγείο, το κήθιον. Στον Παλαμήδη, αποδίδουν και την δημιουργία άλλου παιχνιδιού, της ντάμας, ή όπως την έλεγαν τότε του «διαγραμμισμού». Οι Αθηναίοι συχνά έχαναν ακόμη και περιουσίες παίζοντας κυβεία στα κυβευτήρια. Την εποχή του Αριστοφάνη, οι συγγραφείς καταδίκαζαν την είσοδο των πολιτών στα κυβευτήρια και από κάποια στιγμή και έπειτα, πάρθηκαν αυστηροί νόμοι, για όσους υπέκυπταν στον τζόγο.

Καταγραφές τυχερών παιχνιδιών υπάρχουν και σε λόγους του Μέγα Βασιλείου, του Γρηγόριου Θεολόγου, της Άννας Κομνηνής.

Οι αστράγαλοι, ένα προσφιλές παιχνίδι τύχης και κερδοσκοπίας, έχει τις ρίζες του από τον Όμηρο, όπου αναφέρεται μεταξύ άλλων πως ο Πάτροκλος σκότωσε τον φίλο του Κλεισώνυμο, κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού.

Επίσης, βλέπουμε σε αγγεία τους Αθηναίου να επιδίδονται σε στοιχήματα με κόκορες και ορτύκια, τα οποία πάλευαν. Πόνταραν τόσο μεγάλα ποσά στο συγκεκριμένο τυχερό παιχνίδι, που έφταναν σε σημείο ακόμη και να χάνουν τις περιουσίες τους.

Βλέπετε, λοιπόν, πως ο αρχαίος πολιτισμός βρίσκεται ακόμη και σε πράγματα που δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε. Κάθε φορά, όμως, που επιδίδεστε σε τέτοια «σπορ» να θυμάστε… «μέτρον άριστον».