Τα media μπροστά στον αυταρχισμό και στα… ρομπότ

Οι προκλήσεις του λαϊκισμού, του αυταρχισμού, αλλά και τεχνολογίας απασχόλησαν για δεύτερη μέρα τους συμμετέχοντες στο Global Media Forum, το ετήσιο ραντεβού των ΜΜΕ που φιλοξενεί η Deutsche Welle.

Η μέρα ξεκίνησε με τη σατιρική ματιά των Zambesi News. Πρόκειται για μία κεφάτη ομάδα από τη Ζιμπάμπουε που διακωμωδεί τα πάντα, αλλά κατά προτίμηση τον αυταρχικό πρόεδρο της χώρας Ρόμπερτ Μουγκάμπε. 

«Όλα όσα ακούτε για τη Ζιμπάμπουε δεν είναι αλήθεια και στις εκλογές σας καλούμε να το διαπιστώσετε από κοντά» έλεγε ένας από τους τέσσερις της παρέας. Για να προσθέσει: «Καλό είναι βέβαια να μην έρθετε πριν από τις εκλογές, γιατί είμαστε απασχολημένοι. Ίσως και κατά τη διάρκεια των εκλογών δεν χρειάζεται. Στην πραγματικότητα, το καλύτερο είναι να μην έρθετε καθόλου». 

Αλλά η Zambesi News έχουν άποψη και για τις προκλήσεις της τεχνολογίας. Ένας από την ομάδα εξομολογείται: «Το Facebook με ξέρει καλύτερα από τη γυναίκα μου. Μπήκα στην αυτόματη αναγνώριση προσώπων και με κατέταξε στην κατηγορία ‘extroverted womanʼ». 

Μπορεί να έχει κάποια προβληματάκια η τεχνητή νοημοσύνη, αλλά θα ξεπεραστούν. Ο Ντμίτρι Σίσκιν, digital editor στο BBC World Service, το πιστεύει ακράδαντα αυτό. Γι αυτό προωθεί εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης και κυρίως ρομπότ λογισμικού (bots) στη δημοσιογραφία. Οι εφαρμογές για αναγνώριση ομιλίας και αυτόματη μετάφραση έχουν δοκιμαστεί με ενθαρρυντικά αποτελέσματα στο ρωσικό και στο ιαπωνικό πρόγραμμα του BBC. 

Δυσκολίες υπάρχουν βέβαια. Για παράδειγμα στην ταχύτητα ανταπόκρισης των bots. Κάθε τόσο ο Σίσκιν διοργανώνει ένα hackathlon, αναζητώντας λύσεις. «Δεν θέλουμε να εκτοπίσουμε την παραδοσιακή δημοσιογραφία, αλλά να προσφέρουμε κατάλληλο περιεχόμενο για ένα κοινό που δεν έχουμε πλησιάσει ακόμη. Για παράδειγμα στη Νιγηρία ομιλούνται τέσσερις διαφορετικές γλώσσες», λέει ο ίδιος.

«Απομόνωση ή αναζήτηση» το δίλημμα 

Την ώρα που ακούμε τον Ντμίτρι Σίσκιν, βλέπουμε στο Facebook ένα ενδιαφέρον βίντεο από τη Βρέμη: σε έναν από τους πιο πολυπολιτισμικούς δρόμους της πόλης οι περίοικοι ξεσηκώνονται και διαδηλώνουν την αντίθεσή τους στην απόφαση του ξενοφοβικού κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία» να ανοίξει εκεί ακριβώς τα γραφεία του.

Να και πάλι, πανταχού παρούσα, η πρόκληση της ταυτότητας. Του διαφορετικού. Της αμηχανίας μπροστά στον λαϊκισμό. Όλα αυτά συζητήθηκαν στις εκδηλώσεις του Global Media Forum την Τρίτη, στην Παλαιά Βουλή της Βόννης, με influencers απ΄όλον τον κόσμο να αναζητούν απαντήσεις. 

Ο Νικ Νάταλ, εκπρόσωπος της Γραμματείας του ΟΗΕ για το κλίμα, προειδοποιεί: «Ο κοινός παρονομαστής για τα αδιέξοδα είναι η έλλειψη προοπτικής για τους νέους ανθρώπους. Αν δεν συνετιστούμε, τα πράγματα θα χειροτερέψουν με την επέλαση της τεχνητής νοημοσύνης». Να συνετιστούμε, ευχαρίστως, αλλά ποιοι και πώς; Πολλοί εκφράζουν δυσπιστία για τις άνωθεν λύσεις. Προτιμούν συνεργασίες με μικρά βήματα ανάμεσα σε πανεπιστήμια, πολιτικά ιδρύματα ή πρωτοβουλίες πολιτών. 

Ο Αντρέας Γκέργκεν, υψηλόβαθμο στέλεχος της γερμανικής πολιτιστικής διπλωματίας, θεωρεί ότι έχουμε δύο επιλογές: «Ο ένας δρόμος, του λαϊκισμού, είναι να οχυρωθούμε πίσω από ό,τι θεωρούμε πολιτιστική μας κυριαρχία. Ο άλλος δρόμος, της εξωστρέφειας, είναι να προσφέρουμε κι εμείς ένα δικό μας αφήγημα στον διεθνή ανταγωνισμό των ιδεών». 

Χρειάζεται όμως και μία ψύχραιμη ματιά. Σήμερα οι απειλές δεν είναι πάντοτε μεγαλύτερες, απλώς είναι πιο ορατές. ‘Οπως λέει ο γενικός γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας Σαλίλ Σετί, με αφορμή τον πόλεμο στη Συρία, «και ο πατέρας του Άσαντ τα ίδια έκανε, απλά δεν υπήρχαν τότε τα social media». 

Πόσο δημοσιογράφοι είναι οι citizen journalists; 

Μόνο πέρσι περισσότεροι από 300 δημοσιογράφοι εγκατέλειψαν τη Συρία. Το κενό προσπαθεί να καλύψει η αποκαλούμενη «δημοσιογραφία των πολιτών». Ο Κρίστοφ Ντράιερ, εκπρόσωπος του γερμανικού παραρτήματος των «Ρεπόρτερ χωρίς σύνορα», λέει ότι πολλοί άρχισαν «να στέλνουν βίντεο από διαδηλώσεις ή να μεταδίδουν πληροφορίες για ό,τι συνέβαινε, σε πραγματικό χρόνο». 

Από την πλευρά του πάντως, ο Αμτζάντ Τάντρος, ιδρυτής της ΜΚΟ Syria Direct, προειδοποιεί ότι το πρόβλημα με τον citizen journalist στη Συρία είναι πως ανήκει συνήθως σε μία συγκεκριμένη εθνική ή άλλη ομάδα και έχει εκ των προτέρων διαμορφωμένες απόψεις για τα πράγματα. 

«Είχαμε κουραστεί με τις ειδήσεις από τη Συρία, δεν είχαν τέλος τα ψέματα που ακούγαμε», λέει ο Τάντρος σε εκδήλωση του Global Media Forum για τη δημοσιογραφία των πολιτών στο μέτωπο του πολέμου. 

Προσπαθώντας να αλλάξει την κατάσταση, ο πρώην ανταποκριτής του CBS ίδρυσε την οργάνωση Syria Direct, που εκπαιδεύει νεαρούς Σύρους δημοσιογράφους στη γειτονική Ιορδανία. Πρώτο μάθημα: να μην παίρνουν το μέρος καμιάς από τις εμπόλεμες πλευρές. Αλλά η ανεξαρτησία έχει μεγάλο τίμημα, επισημαίνει ο Αμτζάντ Τάντρος: «Όλοι στη Συρία μας μισούν. 

Οι Κούρδοι μας μισούν, το Ισλαμικό Κράτος μας μισεί, το ίδιο και το καθεστώς, αλλά και οι αντάρτες. Νομίζω ότι αυτό είναι καλό σημάδι…» 

Deutsche Welle