«Με το ταλέντο μας κάνουμε ό,τι θέλουμε
αλλά με την ευφυΐα μας κάνουμε ό,τι μπορούμε»
Όσκαρ Ουάιλντ
Οι ιππότες της "στρογγυλής Τραπέζης" του Βασιλιά Αρθούρου περνούσαν από μία σειρά δοκιμασιών για να προκριθούν και να κατακτήσουν τον τίτλο τους. Οι δοκιμασίες απαιτούσαν σωματική δύναμη και γενναιότητα αλλά κυρίως απαιτούσαν οργανωτικό και εφευρετικό μυαλό. Το έπαθλο για όποιον τα κατάφερνε ήταν μία θέση στην "στρογγυλή Τράπεζα". Το σχήμα της συμβόλιζε την ισότητα των συνδαιτυμόνων της. Η θέση του βασιλιά δεν διέφερε από την θέση του χωρικού και όλοι ήταν ίσοι στις ευθύνες και στα προνόμια που τους έδινε ο τίτλος του ιππότη.
Πέρασαν αιώνες έκτοτε και μπορεί οι εποχές των ιπποτών και της Δεσποσύνης να παρήλθαν, όμως κάποιοι στα μέσα του προηγούμενου αιώνα σκέφτηκαν ότι η στρογγυλή Τράπεζα και το συμβούλιό της πρέπει να αναβιώσουν. Δανείστηκαν, λοιπόν, το λατινικό όνομα της στρογγυλής Τράπεζας (Mensa) και έφτιαξαν την ομάδα των "ιπποτών" της νόησης. Οι σύγχρονοι ιππότες δεν κραδαίνουν βέβαια, κανένα σπαθί και δεν φορούν σιδερόφρακτες πανοπλίες αλλά διαθέτουν το δικό τους ... όπλο: την ευφυΐα τους.
Και σε μία εποχή που ο δείκτης ευφυΐας του κάθε ανθρώπου (το περίφημο I.Q.) απασχολεί όλο και περισσότερο την επιστήμη, μία τέτοια οργάνωση δεν θα μπορούσε παρά να βρει αρκετούς υποστηρικτές. H Μένσα ιδρύθηκε το 1946 από το Σερ Ρόλαντ Μπέρριλ, ένα δικηγόρο, και τον Dr. Λάνς Γουέρ, έναν επιστήμονα, που είχαν την ιδέα της δημιουργίας ενός συλλόγου για τα άτομα με υψηλό δείκτη ευφυΐας, ο οποίος και αποτελούσε τη μόνη προϋπόθεση ένταξης κάποιου σε αυτό το κλειστό λόμπι. Οι αρχικοί στόχοι, οι οποίοι και συνεχίζουν να υπάρχουν μέχρι σήμερα, ήταν να δημιουργήσουν ένα σύλλογο ο οποίος δε θα είχε πολιτική άποψη και θα ήταν απελευθερωμένος από κάθε θρησκευτική ή άλλη προκατάληψη.
Από το 1986 ο σύλλογος της ΜΕΝΣΑ ήρθε και στην χώρα μας. Τα μέλη του είναι άτομα που έχουν δείκτη ευφυΐας άνω του 148, την ώρα που το IQ ενός μέσου εγκεφάλου είναι περίπου 85-115!!! Τα μέλη της Μένσα είναι αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα περισσότερα από 2000 και πρόκειται για άτομα τα οποία προσήλθαν εθελοντικά στην οργάνωση, πραγματοποίησαν ένα τεστ -προερχόμενο από καθηγητές ψυχολογίας του Λονδίνου- και τελικά ο δείκτης ευφυΐας τους μετρήθηκε σύμφωνα με την κλίμακα Κατέλ και ξεπέρασε τον αριθμό 148. Ο μέγιστος δείκτης του εν λόγω τεστ φθάνει ως το 180, αν και υπάρχουν αρκετά άτομα που έχουν ξεπεράσει το συγκεκριμένο νούμερο!
Γιατί τόση φασαρία;
Είναι προφανές. Η εξυπνάδα ήταν πάντα το ζητούμενο. Οι γονείς αγωνιούν πάντα για την ευφυΐα των ανθρώπων που φέρνουν στον κόσμο. Κι αν κάποτε αναζητούσαν ... στ’ άστρα και στα ζώδια τις απαντήσεις για το μέλλον τους, τώρα περιμένουν εναγωνίως να αποφανθεί η επιστήμη. Τα γονίδια έχουν ανοίξει ήδη αρκετούς "μαγικούς" κόσμους και δεν αποκλείεται στο εγγύς μέλλον να αποδειχθούν προάγγελοι των δεικτών ευφυΐας. Κι αν κάποτε οι μέλλοντες γονείς μπορούν να διαπιστώσουν με μία απλή εξέταση (ή εικονική διασταύρωση) DNA τι είδους παιδιά θα κάνουν -διάνοιες ή βλάκες- φανταστείτε πόσο θα αλλάξουν τα κριτήρια επιλογής συντρόφων. Για τους ανθρώπους της Μένσα η κατάσταση είναι ήδη αρκετά ξεκάθαρη. Οι ίδιοι λένε ότι μέσα στην οργάνωση βρίσκουν το ποθούμενο, δηλαδή ανθρώπους που τους καταλαβαίνουν, που εκπέμπουν στο ίδιο μήκος σκέψης. Και μπορεί να ακούγεται ενοχλητικό -και ρατσιστικό ίσως σε μας τους κοινούς θνητούς- αλλά οι "Μενσανοί" προτιμούν την παρέα των ομοίων τους. Και ποιος τους αδικεί; Αυτό δεν ζητούν όλοι; Κάποιον να τους καταλαβαίνει, να σκέφτεται και να λειτουργεί με τον ίδιο περίπου τρόπο; Υπάρχει βέβαια, και η δική τους άποψη: "Όπως κάποιοι άνθρωποι είναι από το ίδιο χωριό ή αγαπούν την ίδια ποδοσφαιρική ομάδα, έτσι και στην περίπτωσή μας ένα κοινό χαρακτηριστικό είναι ο υψηλός δείκτης νοημοσύνης. Μέσα στον σύλλογο βρισκόμαστε, συζητάμε, γνωριζόμαστε, δημιουργούμε ομάδες ειδικών ενδιαφερόντων. Μπορεί έτσι να προκύψουν από επαγγελματικές συνεργασίες ως και γάμοι". Η άποψη ανήκει στον πρόεδρο της Mensa κ. Τζένο.
Για να γίνει κάποιος μέλος πρέπει να "περάσει" το ειδικό τεστ που έχει εγκριθεί από τον Επόπτη Ψυχολόγο της Διεθνούς Μένσα. Η επόμενη ημερομηνία «προκριματικών» προγραμματίζεται σύντομα αν και δεν έχει ακόμη επισήμως ανακοινωθεί. Η ίδια η Μένσα, ωστόσο, δεν υποστηρίζει ότι με αυτό το τεστ οι άνθρωποι μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε "βλάκες" και "έξυπνους" καθώς η δοκιμασία μπορεί να μετρήσει μόνο ορισμένα κομμάτια του ανθρώπινου μυαλού.
Υπάρχουν άνθρωποι που κατά -γενική ομολογία- θεωρούνται εύστροφοι και όμως μπορεί να αποτύχουν στο τεστ της ΜΕΝΣΑ, το οποίο σημειωτέον δεν χρειάζεται ούτε ιδιαίτερη επιστημοσύνη, ούτε εξειδικευμένες γνώσεις. Πρόκειται για μία σειρά από ερωτήματα που δοκιμάζουν την αντίληψη, την ευστροφία και την ικανότητα του διαγωνιζόμενου να κάνει λογικούς συνειρμούς και να καταλήγει σε σωστές επιλογές. Άλλοτε επιστρατεύονται απλές μαθηματικές συναρτήσεις -που ακόμη και για παρατηρητικούς με στοιχειώδη μόρφωση δεν είναι δύσκολες- κι άλλοτε χρησιμοποιούνται συνώνυμες ή αντίθετες έννοιες σε απλή μορφή. Το τεστ πάντως απαιτεί σκέψη, παρατηρητικότητα και ενίοτε ευρηματικότητα. Οι επιτυχόντες του παίρνουν το κλειδί που ανοίγει τον κόσμο της Μένσα.
Το "κλαμπ" των ευφυών δεν είναι όμως μόνο ελληνική υπόθεση ή έστω Ευρωπαϊκή. Τμήματα της Μένσα υπάρχουν στις περισσότερες χώρες του κόσμου και στους κόλπους τους ανακαλύπτεις συνήθως ως μέλη την "ελίτ του πνεύματος" της κάθε χώρας. Στην αμερικανική Mensa, για παράδειγμα, ανήκουν αρκετά διάσημα μέλη, όπως ο συγγραφέας βιβλίων επιστημονικής φαντασίας Ισαάκ Ασίμοφ, ο εφευρέτης του προσωπικού κομπιούτερ Κλάιβ Σίνγκλερ, καθώς και μερικά αστέρια του Χόλλυγουντ, όπως η Τζίνα Ντέιβις και οι διεθνούς φήμης ηθοποιοί Σάρον Στόουν και Πάμελα Αντερσον.
Αλλά ακόμη και η αφρόκρεμα της ... νόησης δεν θα μπορούσε παρά να έχει και την δική της διαβάθμιση. Έτσι πέρα από τις κλίμακες που μετρούν τον δείκτη ευφυΐας των μελών υπάρχουν και μέτρα που ξεχωρίζουν τους .... καλύτερους των καλών. Παράδειγμα, η κλίμακα μέτρησης Μπινέ-Σιμόν, που επιλέγει μεταξύ των ... έξυπνων τα πιο "δυνατά μυαλά". Στις μέρες μας στο ελάχιστο όριο της κλίμακας αυτής, ανταποκρίνονται μόλις ένας στους 10.000 ανθρώπους. Και αν τα μέλη της θεωρούνται "ευφυείς με ντοκτορά" υπάρχουν και ...ευφυέστεροι τους . Η κλίμακα Mega ξεχωρίζει για τα καλά την ... ήρα από το στάρι. Το όριο εισαγωγής της έχουν επιτύχει μόλις 20 άνθρωποι ανά τον κόσμο, ανάμεσά τους και ο διάσημος φυσικός Στίβεν Χόκινγκ, που θεωρείται ένα από τα ... δυνατότερα μυαλά του αιώνα μας! Αν πάντως όλα αυτά προκαλούν πανικό ή μελαγχολία στους ... κοινούς θνητούς, υπάρχει σε αντιστάθμισμα και το παράδειγμα του Αϊνστάιν που μας παρηγορεί. Ποιος θα τολμήσει να αμφισβητήσει την ευφυΐα του Αλβέρτου; Κι όμως ο ίδιος μίλησε στα τέσσερα χρόνια του ενώ δεν υπήρξε ποτέ .. Μενσανός.
