Ηχηρό σήμα κινδύνου για τα έσοδα, τις οφειλές και τις οικονομικές υποχρεώσεις του ΙΚΑ προς τους ασφαλισμένους, οι οποίοι βρίσκονται «σε κατάσταση αναμονής» και δεν έχουν πάρει ακόμη τη σύνταξή τους, εξέπεμψε ο πρόεδρος της πανελλήνιας ομοσπονδίας εργαζομένων του ιδρύματος Γιώργος Κυριακόπουλος κατά την έναρξη του 24ου Εκλογοαπολογιστικού Συνεδρίου της ομοσπονδίας.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΠΟΣΕ - ΙΚΑ, εκκρεμούν 122.147 συντάξεις, κύριες και επικουρικές, ενώ το οικονομικό άνοιγμα του μεγαλύτερου ασφαλιστικού φορέα της χώρας για το 2016 ανέρχεται στο 1,9 δισ. ευρώ. Στο ποσό αυτό συνυπολογίζεται το έλλειμμα του ΙΚΑ καθώς και οι οικονομικές υποχρεώσεις που έχει προς τον ΕΟΠΠΥ, από τις συνεισπραττόμενες ασφαλιστικές εισφορές.
Η εικόνα του ΙΚΑ με αριθμούς
Σύμφωνα με την ΠΟΣΕ-ΙΚΑ, και την naftemporiki.gr ο προϋπολογισμός του ταμείου για το 2016 παρουσίαζε αρχικό έλλειμμα 2,1 δισ. ευρώ. Ο κ. Κυριακόπουλος επεσήμανε ότι το έλλειμμα, αν και είναι τεράστιο, ίσως να μην ανταποκρίνεται στα πραγματικά δεδομένα λόγω αντίληψης υπηρεσιακών παραγόντων του υπουργείου, αφού δεν συνυπολογιζόταν ως χρηματοδότηση ακόμα και το ποσό των 200 εκατ. ευρώ από το ΑΚΑΓΕ που είχε προβλεφθεί στον κρατικό προϋπολογισμό. Το τελικό έλλειμμα του προϋπολογισμού για το 2016 θα ανέλθει περίπου στα 800 εκατ. ευρώ μετά τη μείωση δαπανών κατά 350 εκατ. ευρώ (το μεγαλύτερο μέρος από καθυστέρηση συντάξεων), από την αύξηση εσόδων κατά 350 εκατ. ευρώ (με πιθανότερη αιτία γι’ αυτό τη μετατροπή μέρους της «μαύρης» εργασίας σε μερική απασχόληση), καθώς και από την έκτακτη χρηματοδότησή του κατά 600 εκατ. ευρώ.
Σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα κινούνται οι υποχρεώσεις του ΙΚΑ προς άλλους δημόσιους οργανισμούς από συνεισπραττόμενες εισφορές που παρακρατεί και δεν τις έχει αποδώσει ακόμη. Σύμφωνα με την ομοσπονδία εργαζομένων, «το ΙΚΑ οφείλει 1,1 δισ. ευρώ στον ΕΟΠΠΥ, χωρίς όμως να συνυπολογίζεται η επιπλέον χρηματοδότηση του τομέα υγείας κατά 14 δισ. από το 1999 έως το 2011, ενώ οφείλονται προς τα ασφαλιστικά ταμεία 28 δισ. ευρώ».
Όπως ανέφερε ο κ. Κυριακόπουλος, οι ανατροπές στην αγορά εργασίας και η εκρηκτική αύξηση των ευέλικτων συμβάσεων «μαρτυρούν την επιλογή των περισσότερων επιχειρήσεων που ασφυκτιούν από αύξηση φόρων εισφορών και πιθανόν κάθε είδους οφειλών να προσλαμβάνουν ή να δηλώνουν στο ΙΚΑ χαμηλά αμειβόμενους εργαζόμενους, είτε ανακυκλώνοντας άλλους φθηνούς εργαζόμενους είτε αντικαθιστώντας τους ακριβότερους, οι οποίοι απολύονται ή αποχωρούν “οικειοθελώς”».
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Μαρτίου του 2016 που έχει επεξεργαστεί η Διεύθυνση Στατιστικών, στο ΙΚΑ έχουν υποβληθεί 230.918 ΑΠΔ από επιχειρήσεις για 1.785.288 ασφαλισμένους, εκ των οποίων 1.301.852 με πλήρη απασχόληση και 531.664 με μειωμένη απασχόληση. Ουσιαστικά 6 στους 10 νέους προσλαμβάνονται πλέον με ευέλικτες μορφές απασχόλησης.
Εκκρεμούν 122.147 συντάξειςΣύμφωνα με την ΠΟΣΕ - ΙΚΑ, συνολικά εκκρεμούν 41.340 κύριες συντάξεις γήρατος, 10.130 συντάξεις αναπηρίας και 9.023 συντάξεις χηρείας. Δηλαδή, συνολικά 60.493 κύριες συντάξεις και 61.654 επικουρικές. Όπως ανέφεραν οι εργαζόμενοι, τα βασικότερα προβλήματα στη λειτουργία του ΙΚΑ είναι τα εξής:
Στα τμήματα συντάξεων πολλές αποφάσεις εκδίδονται ακόμη με χειρόγραφο τρόπο, αποτέλεσμα συνεχών τροποποιήσεων ασφαλιστικών νόμων και διατάξεων. Μέχρι σήμερα δεν έχει εκδοθεί καμία εγκύκλιος για υπολογισμό συντάξεων με τον νέο νόμο 4387/2016, με αποτέλεσμα πολλές από τις 9.990 αιτήσεις κύριας σύνταξης γήρατος και αναπηρίας που υποβλήθηκαν μέσα στο 2016 να μην μπορούν να εκδοθούν. Ειδικότερα οι 6.401 συντάξεις λόγω χηρείας που παραμένουν σε εκκρεμότητα δημιουργούν τεράστιο πρόβλημα και στους δικαιούχους και στους εργαζόμενους που απολογούνται για ευθύνες άλλων.
Στα τμήματα πληρωμών συντάξεων επικρατεί χάος. Οι διαπληκτισμοί για τις απανωτές μειώσεις συντάξεων είναι συνεχείς, με επιθετικές ακόμα και βίαιες συμπεριφορές.
Στα τμήματα Μητρώου ταλαιπωρούνται για την απόκτηση ασφαλιστικής ικανότητας κάθε χρόνο χιλιάδες ασφαλισμένοι.
Ο κ. Κυριακόπουλος χαρακτήρισε ως «εκρηκτική» την εσωτερική κατάσταση του Οργανισμού και ανέφερε ότι «στο σύνολο των 171 μονάδων πανελλαδικά και στη διοίκηση ΙΚΑ περίπου οι 83 λειτουργούν χωρίς επιλεγμένους διευθυντές από αντικειμενικές και αξιοκρατικές κρίσεις, άλλα με αναπληρωτές, ενώ σε 12 υποκαταστήματα ασκούνται παράλληλα καθήκοντα από διευθυντές άλλων υποκαταστημάτων».
Το ΙΚΑ δαπανά για ενοίκια 8 εκατ. ευρώ τον χρόνο, ενώ διαθέτει ακίνητα αντικειμενικής αξίας 542 εκατ. ευρώ, τα περισσότερα από τα οποία παραμένουν αναξιοποίητα για πολλά χρόνια. Επίσης, πληρώνει 2 εκατ. ευρώ ετησίως για να συστεγάζεται σε μισθωμένα κτήρια, επειδή τα ιδιόκτητά του έχουν «καταληφθεί» από τις υγειονομικές υπηρεσίες του ΠΕΔΥ.
Ο ελεγκτικός μηχανισμός του ΙΚΑ παραμένει αριθμητικά σταθερός, αφού σήμερα λειτουργούν μόνο τρία ελεγκτικά κέντρα σε όλη τη χώρα, από τα 13 που προβλέπονταν, με 29 υπάλληλους, ενώ οι περίπου 360 υπάλληλοι εσόδων σε όλη τη χώρα, επιφορτισμένοι με πλήθος αντικειμένων, πραγματοποίησαν 27.352 ελέγχους το 2015 από 107.115 το 2009.
Συντάξεις χηρείας 150 ευρώ!
Οι εργαζόμενοι στο ΙΚΑ παρουσίασαν μέσα από τα στοιχεία απονομών των συντάξεων που διαχειρίζονται ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα, τα οποία καταγράφουν τις μεγάλες απώλειες που έχουν υποστεί οι συντάξεις.
1. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΠΟΣΕ - ΙΚΑ, ο νέος νόμος 4387/2016 «αλλάζει τον βασικό, μέχρι σήμερα, υπολογισμό των συντάξεων και προβλέπει την εθνική και ανταποδοτική σύνταξη, μειώνοντας το ύψος των μελλοντικών συντάξεων με μόνη προστασία μεταβατικά την καταβολή μέρους των απωλειών. Ενδεικτικά, με αποδοχές 1.500 ευρώ στα 30 χρόνια βγαίνει σύνταξη 780 ευρώ, ενώ με τον προηγούμενο υπολογισμό θα ήταν 870 ευρώ, στα 35 χρόνια η νέα σύνταξη θα είναι 895 ευρώ αντί 1.070 ευρώ και για 40 χρόνια θα είναι 1.026 ευρώ αντί 1.260 ευρώ».
2. «Για όσους υπέβαλαν αίτηση από 1/7/2015 μέχρι 12/5/2016 δεν υπολογίζεται ούτε το κατώτατο όριο ούτε η εθνική σύνταξη, οδηγώντας σε απώλειες έως και 53%, ανάλογα με τα χρόνια ασφάλισης. Ενδεικτικά, με 4.500 ημέρες ασφάλισης στην 5η ασφαλιστική κλάση προκύπτει σύνταξη 270,81 ευρώ αντί 486,84 ευρώ (-44,37%), με 6.700 ημέρες στην 11η ασφαλιστική κλάση σύνταξη 285,90 ευρώ αντί 405,77 ευρώ (-29,54%), ενώ η μειωμένη σύνταξη μητέρας ανηλίκου με 5.500 ημέρες ασφάλισης στην 8η ασφαλιστική κατηγορία πέφτει στα 236,59 ευρώ αντί 508,88 ευρώ που ήταν πριν από την 1/7/2015 (-53,51%)».
3. Οι νέες συντάξεις χηρείας, όταν δοθούν, θα είναι ακόμη χαμηλότερες αφού αντί του κατώτατου ορίου που ήταν 430 ευρώ, το νέο ποσό θα είναι 150 ευρώ.
