200.000 Έλληνες πάσχουν από άνοια!
Όλοι γνωρίζουμε κάποιον που στην οικογένεια του έχει έναν ηλικιωμένο που πάσχει από άνοια!
Στην Ελλάδα 200.000 είναι αυτοί που πάσχουν από άνοια!
Επιτακτική είναι η ανάγκη να δημιουργηθούν Φιλικές Κοινότητες προς την άνοια, έτσι ώστε οι ασθενείς να μη ζουν αποκλεισμένοι στο περιθώριο της κοινότητας, υπογραμμίζει με δηλώσεις του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αναπληρωτής καθηγητής ψυχιατρικής Αντώνης Πολίτης (Α’ Ψυχιατρική Κλινική ΕΚΠΑ), εκπρόσωπος της ελληνικής συμμετοχής στην Κοινή Ευρωπαϊκή Δράση για την Άνοια (EU – Joint Action on Dementia) που στοχεύει στη δημιουργία Φιλικών για την άνοια Κοινοτήτων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Σύμφωνα με μελέτες οι ασθενείς βιώνουν απόρριψη, αποφυγή και υποτίμηση, ως αποτέλεσμα προκαταλήψεων της κοινότητας για την άνοια. Στο πλαίσιο αυτό, η αντιμετώπιση του στίγματος δηλαδή της ανεπιθύμητης και δυσφημιστική ιδιότητας που αποδίδεται στο άτομο και του στερεί την πλήρη κοινωνική αποδοχή αποκτά ιδιαίτερη σημασία.
Φιλικές προς την άνοια Κοινότητες
Ο κ. Πολίτης εξηγεί ότι η Ευρωπαϊκή Κοινή Δράση για την άνοια δημιουργήθηκε για την εφαρμογή συνεργατικών δράσεων στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με στόχο τη διαμόρφωση κοινών προτάσεων που αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών και των φροντιστών τους. Οι «Φιλικές προς την άνοια Κοινότητες» είναι ένα από τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Κοινής Δράσης για την άνοια (EU Act on Dementia). Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική εκπροσώπηση, η Α΄ Ψυχιατρική Κλινική, Αιγινήτειο Νοσοκομείο, ΕΚΠΑ, Ψυχογηριατρική Εταιρεία «Ο Νέστωρ», Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας, ΕΚΠΑ και η Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας, προχώρησαν στην υλοποίηση του προγράμματος για τις Φιλικές Κοινότητες στους δήμους Βύρωνα, Αθηναίων και Βριλησσίων.
Καταπολέμηση του στίγματος που συνδέεται με τη νόσο
«Η ολοκλήρωση της δράσης στον δήμο Βύρωνα μας έδωσε την δυνατότητα να αναπτύξουμε και να αποτυπώσουμε τον σχεδιασμό στην Κοινή Ευρωπαϊκή δράση, έτσι ώστε να αποτελέσει οδηγό για την εφαρμογή και σε άλλες κοινότητες /δήμους», αναφέρει ο κ.Πολίτης. Σημειώνει ότι ο δήμος Βύρωνα, η Α΄ Ψυχιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ, το Κέντρο Κοινοτικής Ψυχικής Υγιεινής Βύρωνα – Καισαριανής ΕΚΠΑ, και η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία σχεδίασαν και ολοκλήρωσαν δράσεις έτσι ώστε οι δημότες, οι οργανισμοί και οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον δήμο να ευαισθητοποιηθούν και να συνεργασθούν, προκειμένου να ενισχυθεί η συμμετοχή στην κοινότητα των δημοτών που πάσχουν από άνοια και να διευκολυνθεί η καθημερινότητά τους.
Στο πλαίσιο αυτό, ξεκίνησε το πρόγραμμα «Φιλικές Κοινότητες προς τους δημότες με διαταραχές μνήμης» τον Μάιο του 2018 με ευθύνη της Διεύθυνσης Κοινωνικής Πολιτικής και Υγείας με δράσεις που περιελάμβαναν ενημέρωση, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των εργαζομένων της Διεύθυνσης Κοινωνικής Πολιτικής και Υγείας, του Κέντρου Κοινοτικής Ψυχικής Υγιεινής Βύρωνα – Καισαριανής, των υπαλλήλων της Εθνικής Τράπεζας, των υπαλλήλων όλων των διευθύνσεων του δήμου, διαγενεακές δράσεις στα ΚΑΠΗ με τους παιδικούς σταθμούς του δήμου Βύρωνα και το Σχολείο Φροντιστών.
«Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα έδειξαν ότι το στίγμα αντιμετωπίζεται με την συμμετοχή των ασθενών και των συγγενών τους σε δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, ότι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο για να αναπτυχθούν με επιτυχία Φιλικές Κοινότητες, οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, η συμπεριφορά σεβασμού και αποδοχής, η ανθρώπινη θέληση που μπορεί να υποκαταστήσει την υποχρηματοδότηση και τα δίκτυα συνεργασίας μεταξύ φορέων».
Αυξητική τάση παρουσιάζει ο αριθμός των ανθρώπων με άνοια
Στη χώρα μας περίπου 200.000 άνθρωποι πάσχουν σήμερα από άνοια και ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί στο μέλλον.
«Στο πλαίσιο αυτό, η κοινότητα οφείλει να γίνει φιλική δηλαδή να προσαρμόσει τις υπηρεσίες στις ανάγκες, να καταπολεμήσει το στίγμα και να σταματήσει τον αποκλεισμό. Στοιχεία δείχνουν πως τα 3/4 των φροντιστών πιστεύουν πως η κοινότητα δεν κατανοεί ή δεν αξιολογεί το ρόλο τους και το 53% των ασθενών δεν θεωρούσαν τον εαυτό τους μέλος της κοινότητας. Συνεπώς, η δημιουργία Φιλικών Κοινοτήτων είναι επιτακτική ανάγκη έτσι ώστε οι ασθενείς να μην ζουν αποκλεισμένοι στο περιθώριο της κοινότητας».
Συμμετοχή ασθενών και φροντιστών στην κοινότητα
Ο κ. Πολίτης προσθέτει πως σε μία Κοινότητα Φιλική προς την άνοια οι ασθενείς δεν θα είναι αποκλεισμένοι και θα έχουν το σεβασμό από τους συμπολίτες τους. Οι πολίτες, οι δημόσιοι οργανισμοί και οι επιχειρήσεις θα συνεργάζονται, προκειμένου να αρθούν τα εμπόδια για να συμμετέχουν ασθενείς και οι φροντιστές στη κοινότητα. Οι ασθενείς με άνοια επιθυμούν μια όσο το δυνατόν φυσιολογική ζωή και θέλουν οι συμπολίτες τους να τους συμπεριφέρονται καλά, να επικοινωνούν μαζί τους και να τους βοηθούν όταν και όπου χρειάζεται.
Η διάγνωση εκφυλιστικών νόσων του εγκεφάλου, όπως η Πάρκινσον και το Αλτσχάιμερ γίνεται συνήθως όταν τα συμπτώματα είναι πλέον πολύ ορατά.
Αλλά ο εγκέφαλος στέλνει πολύ καιρό πριν προειδοποιητικά μηνύματα, ένα εκ των οποίων ανακάλυψαν ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τορόντο στις διαταραχές του ύπνου.
Όσοι βλέπουν έντονα όνειρα και κάνουν βίαιες κινήσεις, ή κλωτσούν στη φάση του ύπνου REM διατρέχουν σε ποσοστό 80%-100% υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν νευροεκφυλιστικές παθήσεις, λέει η έρευνα των Καναδών επιστημόνων, επισημαίνοντας ότι το σύνδρομο RBD (όπως λέγεται η διαταραχή συμπεριφοράς κατά τον ύπνο REM) μπορεί να εκδηλωθεί έως και 15 χρόνια νωρίτερα από την εμφάνιση των κλασικών συμπτωμάτων των νόσων αυτών.
Φυσικά δεν αποτελούν όλοι οι εφιάλτες προάγγελο της άνοιας, της νόσου Πάρκινσον ή του Αλτσχάιμερ.
Το σύμπτωμα που θα πρέπει να μας βάλει σε υποψίες είναι η αυξημένη κινητικότητα στο στάδιο REM του ύπνου, που αποτελεί το ένα τέταρτο του συνολικού χρόνου που κοιμόμαστε. Σ’ αυτό το στάδιο ο σφυγμός κανονικά επιταχύνεται, όπως και η πίεση, τα μάτια κινούνται γρήγορα κάτω από τα κλειστά βλέφαρα, αλλά χαλαρώνουν οι μύες. Στο σύνδρομο RBD, ωστόσο, κινείται ΚΑΙ το σώμα το ίδιο γρήγορα όπως και τα μάτια καθώς μετέχει στα ζωηρά όνειρα. Το συσχετισμό του ύπνου REM και της Αλτσχάιμερ εντόπισε και μια άλλη έρευνα ειδικών του Πανεπιστημίου της Βοστώνης. Όπως διεπίστωσαν οι ερευνητές οι συντομευμένες φάσεις ονείρων κατά τον ύπνο αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης εκφυλιστικών νόσων, αν και δεν μπόρεσαν μέχρι στιγμής να εξηγήσουν επακριβώς γιατί συμβαίνει αυτό.
