Επιστήμονες κατάφεραν να «ξυπνήσουν» πρόσκαιρα τη μνήμη ηλικιωμένων με Αλτσχάιμερ

Επιστήμονες στις ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι ανέστρεψαν, έστω πρόσκαιρα, την απώλεια της μνήμης των ηλικιωμένων μέσω εγκεφαλικής διέγερσης, που επέφερε συγχρονισμό στους ρυθμούς διαφορετικών εγκεφαλικών κυκλωμάτων.

Οι επιστήμονες εξέφρασαν την ελπίδα ότι τα ευρήματα τους θα βοηθήσουν, ώστε να αναπτυχθούν στο μέλλον νέες αποτελεσματικότερες μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις για να αντιμετωπισθεί η έκπτωση των μνημονικών και γνωστικών διαδικασιών λόγω προχωρημένης ηλικίας.

Με δεδομένο ότι τα περιστατικά γνωστικής εξασθένησης/διαταραχής και άνοιας/Αλτσχάιμερ αυξάνονται με ανησυχητικό ρυθμό παγκοσμίως, λόγω και της γήρανσης του πληθυσμού, οι επιστήμονες αναζητούν εναγωνίως τρόπους για να «φρενάρουν» αυτή την εξέλιξη. Μια τέτοια ενθαρρυντική προοπτική -που ενισχύεται από τα νέα ευρήματα- είναι ότι είναι δυνατό να σταματήσει ή ακόμη και να αναστραφεί η απώλεια της μνήμης μέσω της καλύτερης «ενορχήστρωσης» και του συγχρονισμού της ρυθμικής νευρωνικής δραστηριότητας μέσα στον εγκέφαλο.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Ρόμπερτ Ράινχαρντ του Τμήματος Φυσιολογίας και Επιστημών του Εγκεφάλου του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό νευροεπιστήμης "Nature Neuroscience", πειραματίσθηκαν με 42 εθελοντές ηλικίας 60 έως 76 ετών και άλλους 42 ηλικίας 20 έως 29 ετών, που χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, από τις οποίες η μία υποβλήθηκε σε εγκεφαλική διέγερση και η άλλη όχι.

Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν επί 25 λεπτά μια μη επεμβατική τεχνική διέγερσης των κροταφικών και προμετωπιαίων εγκεφαλικών περιοχών, ώστε τα εγκεφαλικά κύματα των εθελοντών να συγχρονισθούν με ένα συγκεκριμένο ρυθμό. Στη συνέχεια, μέσω ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος και μέσω τεστ μελετήθηκαν με ποιο τρόπο ο εγκεφαλικός συγχρονισμός επέδρασε στη βραχύχρονη ενεργό μνήμη, γνωστή και ως εργαζόμενη ή εργασίας (working memory).

Η εν λόγω μνήμη, που αφορά την ικανότητα να διακρατεί κάποιος για ένα χρονικό διάστημα χρήσιμες πληροφορίες για κατοπινή χρήση τους, μειώνεται όσο προχωρά η ηλικία, ακόμη κι αν δεν υπάρχει πρόβλημα άνοιας. Η μνήμη αυτή συνδέεται με συγκεκριμένες αλληλεπιδράσεις νευρώνων τόσο εντός όσο και ανάμεσα σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου.

Η νέα έρευνα διαπίστωσε ότι χωρίς τη διέγερση του εγκεφάλου οι ηλικιωμένοι είχαν πιο αργή και λιγότερο ακριβή μνήμη από ό,τι οι νεότεροι. Όταν όμως ο εγκέφαλος των ηλικιωμένων διεγειρόταν και συγχρονιζόταν κατάλληλα, τότε η μνήμη τους βελτιωνόταν γρήγορα, σε σημείο που έμοιαζε πλέον με τη μνήμη των νέων ενηλίκων.

Αυτό το ξανάνιωμα διαρκούσε περίπου 50 λεπτά μετά την εφαρμογή της εγκεφαλικής διέγερσης. Η βελτίωση της μνήμης των ηλικιωμένων σχετιζόταν με αυξημένες αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στα κύματα θήτα και γάμμα στον αριστερό κροταφικό φλοιό, καθώς επίσης με αύξηση στο συγχρονισμό των εγκεφαλικών κυμάτων θήτα ανάμεσα στον αριστερό κροταφικό και στον προμετωπιαίο φλοιό.

Οι ερευνητές ανέφεραν ότι θα συνεχίσουν την έρευνα τους, ώστε να δουν αν είναι εφικτή η βελτίωση της εργαζόμενης μνήμης μέσω εγκεφαλικής διέγερσης να διαρκέσει περισσότερα από 50 λεπτά και κατά πόσο είναι δυνατό να υπάρξει ανάλογη βελτίωση σε άλλα είδη μνήμης και ανώτερων γνωστικών ικανοτήτων (γλωσσική κατανόηση, μαθηματική ικανότητα, ικανότητα λήψης αποφάσεων κ.α.).

Άλλοι επιστήμονες εμφανίστηκαν επιφυλακτικοί, έως ότου τα νέα ευρήματα επιβεβαιωθούν από μελλοντική μεγαλύτερη έρευνα και αποδειχθεί στην πράξη η κλινική αξία τους.