Κατάθλιψη στην εφηβεία: Συμπτώματα και πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς

Η εφηβεία είναι μια από τις πιο ιδιαίτερες περιόδους στη ζωή του ατόμου, μια περίοδος εσωτερικού αναβρασμού και συναισθηματικής αναστάτωσης που οφείλεται κυρίως στις βιολογικές αλλαγές και ειδικότερα στις ορμονικές αλλαγές. Μια περίοδος «θύελλας και στρες» όπως εύστοχα χαρακτήρισε ο Hall (1904).

Γράφει η Βάνα Παπακίτσου,Ψυχολόγος-Κοινωνιολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια Οικογενειακής Θεραπείας-Θεραπείας Ζεύγους, MSc Εγκληματολογίας, Υπ. Διδάκτωρ Εγκληματολογίας Παντείου Πανεπιστημίου

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο συνεχών αλλαγών που πραγματοποιούνται στη ζωή του εφήβου, αρκετοί γονείς δυσκολεύονται να διακρίνουν ή και να αποδεχτούν ότι το παιδί τους μπορεί να παρουσιάζει κατάθλιψη και συχνά νομίζουν ότι είναι κάτι παροδικό ή κάτι φυσιολογικό. Όμως όταν πράγματι υπάρχουν ενδείξεις κατάθλιψης, το θέμα χρήζει ιδιαίτερης προσοχής και συχνά μπορεί να χρειάζεται κα βοήθεια από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας. Όσον αφορά στις διαφορές φύλου, έρευνες έχουν δείξει ότι τα κορίτσια εμφανίζουν συχνότερα συμπτώματα κατάθλιψης από ότι τα αγόρια.

Ποια είναι τα συμπτώματα της κατάθλιψης στην εφηβεία;

Η έκφραση των συμπτωμάτων στους εφήβους διαφοροποιείται από αυτή των ενηλίκων. Στους εφήβους συνήθως εμφανίζεται ευερεθιστότητα, κοινωνική απόσυρση, αντικοινωνική συμπεριφορά και χαμηλή επίδοση στο σχολείο.

Πιο συγκεκριμένα:

Προβλήματα ύπνου: αϋπνία ή υπερυπνία, που συνδέονται με τη δυσκολία να ξυπνάνε το πρωί για το σχολείο ή να κοιμούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Προβλήματα διατροφής: ελάττωση ή αύξηση της όρεξης, γεγονός το οποίο έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική απώλεια ή αντίθετα αύξηση του βάρους, χωρίς μεταβολή της δίαιτας.
Έλλειψη κινήτρων: φαίνεται να μην έχουν στόχο και παρουσιάζουν ελλιπή ενέργειας που έχει ως συνέπεια  να χάνουν σχολικά μαθήματα και να έχουν χαμηλές επιδόσεις.
Έλλειψη ενδιαφερόντων: έχουν έκδηλα μειωμένο ενδιαφέρον και μειωμένη ευχαρίστηση για όλες ή σχεδόν όλες τις δραστηριότητες, η οποία συχνά συνοδεύεται από κόπωση.
Δυσκολία στη σκέψη: παρουσιάζουν μειωμένη ικανότητα σκέψης ή συγκέντρωσης ή και έλλειψη πρωτοβουλίας.
Ασυνήθιστη κούραση, ανία και παθητική στάση και φαίνονται όλα άσκοπα ή μάταια.
Συχνά παρουσιάζουν αντιδράσεις τρομερού εκνευρισμού, θυμού, εχθρότητας.
Θλίψη, υπερευαισθησία, συχνό κλάμα, σημάδια κατάπτωσης.
Αισθήματα αναξιότητας ή υπερβολικής ή αναιτιολόγητης ενοχής.
Κοινωνική απόσυρση και αντικοινωνική συμπεριφορά: κλείσιμο στον εαυτό του και απομάκρυνση από φίλους και παρέες που είχε στο παρελθόν, συχνή απομόνωση.
Επίμονες σκέψεις θανάτου, ιδέες αυτοκτονίας ή απόπειρα αυτοκτονίας.
Κάποιος έφηβος/έφηβη δεν είναι απαραίτητο  να παρουσιάζει όλα αυτά τα συμπτώματα, για να θεωρηθεί ότι έχει κατάθλιψη. Αρκούν μόνο μερικά από τα συμπτώματα να υπάρχουν και να έχουν μια σταθερότητα και συνέχεια στο χρόνο.

Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τους εφήβους που αντιμετωπίζουν κατάθλιψη;

Οι γονείς όταν αναγνωρίζουν αυτά τα συμπτώματα και υποψιάζονται την πιθανότητα κατάθλιψης είναι καλό να ανζητήσουν βοήθεια από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας. Η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης.

Συχνά οι έφηβοι μπαίνουν σε ατομική ψυχοθεραπεία η οποία είναι πολύ ενισχυτική για αυτούς και με πολύ καλά αποτελέσματα, συνδυαστικά πολλές φορές με οικογενειακή ψυχοθεραπεία, η οποία έχει σκοπό να εντοπίσει τις δυσλειτουργείες της οικογένειας και την δυναμική της και να βοηθήσει τα μέλη της να βελτιώσουν τις σχέσεις τους. Ο πιο σημαντικός στόχος των παρεμβάσεων για την κατάθλιψη στους εφήβους είναι η βελτίωση της διάθεσης αρχικά και  έπειτα η  έκφραση των συναισθημάτων τους.

Τέλος, για μια πιο ολοκληρωμένη παρέμβαση κρίνεται απαραίτητη η επικοινωνία με το σχολικό περιβάλλον και η ενημέρωση των εκπαιδευτικών, ώστε να υπάρχει  η σωστή διαχείριση του εφήβου και από μέρους τους.
Πηγή: iatropedia.gr