Προγεννητικό τεστ προβλέπει τον δείκτη νοημοσύνης του μωρού;

Ένα νέο προγεννητικό τεστ είναι το πρώτο στον κόσμο που, σύμφωνα με τους δημιουργούς του, επιτρέπει στους ανθρώπους, οι οποίοι χρησιμοποιούν την εξωσωματική γονιμοποίηση, να ελέγχουν γενετικά εκ των προτέρων πόσο πιθανό είναι το παιδί που θα γεννηθεί, να έχει χαμηλό δείκτη νοημοσύνης.

Από εκεί και πέρα, ανοίγει ο -μάλλον κατηφορικός- δρόμος της επιλογής των γονέων αν θα κρατήσουν αυτό το έμβρυο και άρα να επιλέξουν πόσο έξυπνο παιδί θέλουν. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας έξυπνων μωρών μέσω γενετικής επιλογής, αλλά αυτό ίσως αλλάξει στο μέλλον, κάτι που αποτελεί «βόμβα» στο πεδίο της βιοηθικής. Η γενετική της νοημοσύνης είναι ήδη ένα από τα πιο επίμαχα επιστημονικά ζητήματα και θα γίνει ακόμη πιο επίμαχο με τις νέες εξελίξεις.

Η αμερικανική εταιρεία Genomic Prediction ισχυρίζεται ότι το προγεννητικό τεστ της μπορεί να αξιολογήσει τον κίνδυνο για διάφορες ασθένειες, αλλά και για χαμηλή νοημοσύνη του εμβρύου της εξωσωματικής. Το τεστ ακόμη δεν έχει χρησιμοποιηθεί εμπορικά, αλλά η εταιρεία, σύμφωνα με το «New Scientist», άρχισε συζητήσεις με αρκετές κλινικές εξωσωματικής γονιμοποίησης στις ΗΠΑ για να το προσφέρουν στους πελάτες τους.

Η εταιρεία καθησυχάζει ότι το τεστ της θα χρησιμοποιηθεί μόνο για να απορρίπτονται έμβρυα που θεωρείται πιθανό να έχουν νοητική υστέρηση, όμως αφενός είναι δύσκολο να τεθεί ένα διαχωριστικό όριο ανάμεσα στη χαμηλή νοημοσύνη και στη νοητική υστέρηση, αφετέρου ένα παρόμοιο τεστ μπορεί να αξιοποιηθεί για να εντοπίζονται τα έμβρυα με γενετικές προδιαγραφές για υψηλό δείκτη νοημοσύνης. Κάτι που αποτελεί την επανεμφάνιση της ευγονικής με άλλα «ρούχα».

«Νομίζω ότι οι άνθρωποι πρόκειται να απαιτήσουν κάτι τέτοιο. Αν δεν το κάνουμε εμείς, θα το κάνει κάποια άλλη εταιρεία», δήλωσε ο συνιδρυτής της Genomic Prediction, Στέφεν Χσου.

Εδώ και αρκετά χρόνια είναι δυνατό να γίνουν απλούστερα προγεννητικά τεστ σε έμβρυα στο πλαίσιο της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Για παράδειγμα, γονείς με υψηλό κίνδυνο να αποκτήσουν παιδί με κυστική ίνωση, μπορούν να κάνουν ένα γενετικό τεστ και να επιλέξουν ένα έμβρυο που δεν θα έχει στο DNA του το σχετικό γονίδιο κινδύνου. Κάτι ανάλογο μπορεί να γίνει με άλλες παθήσεις που οφείλονται μόνο σε ένα ελαττωματικό γονίδιο ή όσες προκαλούνται από χρωμοσωμικές ανωμαλίες όπως το σύνδρομο Ντάουν.
Όμως, οι περισσότερες παθήσεις σχετίζονται όχι με ένα, αλλά με εκατοντάδες (αν όχι χιλιάδες) γονίδια, πράγμα που προς το παρόν καθιστά αδύνατο τον προγεννητικό έλεγχο π.χ. για καρδιοπάθεια ή για κατάθλιψη. Το ίδιο ισχύει και για τη νοημοσύνη, η οποία επίσης έχει πολυδιάστατο γενετικό υπόβαθρο.

Η Genomic Prediction είναι η πρώτη εταιρεία που ισχυρίζεται ότι μπορεί να αναπτύξει πολυγονιδιακά τεστ ελέγχου για έμβρυα. Προς το παρόν, όσον αφορά τη νοημοσύνη, το τεστ της δεν είναι σε θέση να προβλέψει έναν συγκεκριμένο δείκτη νοημοσύνης για το μωρό, αλλά δείχνει ποιο έμβρυο έχει γενετικό μειονέκτημα και άρα μεγάλες πιθανότητες να γεννηθεί με πολύ χαμηλή νοημοσύνη, αρκετά κάτω του μέσου όρου, δίνοντας έτσι στους γονείς τη δυνατότητα επιλογής αν το θέλουν ή όχι. Επιπλέον, υπάρχει δυνατότητα να εντοπισθούν τα έμβρυα εκείνα που μπορεί να έχουν νοημοσύνη πολύ πάνω του μέσου όρου.
Το ερώτημα είναι κατά πόσο είναι ανήθικη αυτή η δυνατότητα επιλογής. Η Genomic Prediction δήλωσε ότι, για ηθικούς λόγους, δεν θα βοηθά τους γονείς να επιλέγουν τα υψηλής νοημοσύνης έμβρυα, αλλά θεωρεί πλήρως αποδεκτό να τους βοηθά να αποφύγουν ένα μωρό με πολύ χαμηλή νοημοσύνη.
Όμως, αρκετοί γενετιστές εμφανίζονται επιφυλακτικοί, καθώς π.χ. οι άνθρωποι με ευνοϊκό γενετικό υπόβαθρο για υψηλή νοημοσύνη έχουν επίσης γενετική προδιάθεση για αυτισμό ή άλλες διαταραχές. «Δεν μπορείς τελικά να ξέρεις τι επιλέγεις και τι έρχεται μαζί με αυτό που διάλεξες», δήλωσε ο γενετιστής Πίτερ Βίσνερ του αυστραλιανού Πανεπιστημίου της Κουίνσλαντ.
iefimerisa.gr