Ζάχαρη: Ποιο είδος μειώνει τη χοληστερίνη και κάνει καλό στο συκώτι
Δεν είναι όλα τα είδη ζάχαρης το ίδιο. Αν και έχουμε την τάση να σκεφτόμαστε τη ζάχαρη ως το λευκό τρόφιμο που αγοράζουμε σε μεγάλες ποσότητες και αποτελεί σημαντική αιτία διαφόρων παθήσεων, όπως η παχυσαρκία και ο διαβήτης, στην πραγματικότητα υπάρχουν κάποιοι τύποι ζάχαρης με διαφορετικές ιδιότητες και επιπτώσεις από το σύνηθες.
Έτσι, μην προτρέχετε να δαιμονοποίησετε την ζάχαρη! Επιστήμονες βρήκαν ότι ένα φυσικό είδος σακχάρου, που ονομάζεται τρεαλόζη, θα μπορούσε πραγματικά να βοηθήσει στην πρόληψη της ηπατικής νόσου. Άραγε αυτό σημαίνει ότι θα ήταν εφικτό η κατανάλωση ζάχαρης να μην είναι τόσο κακή για την υγεία μας, αρκεί να μπορούμε να βρούμε τον σωστό τύπο ζάχαρης;
Ζάχαρη: Τι μπορεί να προκαλέσει στο συκώτι
Αν και όλες οι ζάχαρες αποτελούνται από τα ίδια βασικά συστατικά (άνθρακα, υδρογόνο και οξυγόνο), τα συστατικά αυτά μπορούν να υπάρχουν με διάφορους τρόπους και να έχουν πολύ διαφορετικές επιδράσεις στο σώμα. Για παράδειγμα, η γλυκόζη είναι ένα είδος σακχάρου που απορροφάται εύκολα και μετατρέπεται σε ενέργεια από όλα τα κύτταρα του σώματος. Αντιθέτως, η φρουκτόζη παραλαμβάνεται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τα κύτταρα του ήπατος, όπου μετατρέπεται κατευθείαν σε λίπος.
Η υπερβολική κατανάλωση φρουκτόζης, η οποία βρίσκεται στα φρούτα αλλά και στα αναψυκτικά, μπορεί να προκαλέσει το συκώτι σας τη δημιουργία λίπους στο εσωτερικό των κυττάρων του, όπως και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Η μη αλκοολούχα έκδοση της λιπώδης νόσου του ήπατος (NALFD) είναι στην πραγματικότητα μια σχετικά καλοήθης κατάσταση και η πλειοψηφία των ατόμων με αυτήν τη νόσο έχουν περιορισμένα ή και καθόλου συμπτώματα. Αλλά μερικές φορές μπορεί να εξελιχθεί σε ηπατίτιδα (φλεγμονή του ήπατος), κίρρωση (βλάβη των ιστών) και ακόμη και καρκίνο του ήπατος.
Αυτό έχει εξελιχθεί σε σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας, επειδή η NALFD είναι πλέον τόσο κοινή. Επηρεάζει πάνω από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και βρίσκεται μέχρι και στο 80% των παχύσαρκων ανθρώπων. Τουλάχιστον μια στις δέκα μεταμοσχεύσεις ήπατος οφείλεται στη νόσο NAFLD. Δεν υπάρχουν ακόμη φάρμακα που να μπορούν να αντιστρέψουν τη συσσώρευση λίπους στα ηπατικά κύτταρα.
Ζάχαρη: Τι ισχύει με την τρεαλόζη
Επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον ήθελαν να δουν αν θα μπορούσαν να κάνουν τα ηπατικά κύτταρα να «νομίζουν» ότι έχουν λίγη ενέργεια και έτσι να αρχίζουν να τρώνε τα δικά τους εσωτερικά αποθηκευμένα λίπη, μια διαδικασία που ονομάζεται αυτοφαγία.
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν πως αυτή η διαδικασία θα μπορούσε να αντιστρέψει τη συσσώρευση των επιβλαβών στοιχείων που σχετίζονται με μια ποικιλία διαφορετικών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένης της νόσου του Huntington και της νόσου του Parkinson.
Για να... ξεγελάσουν τα κύτταρα, οι ερευνητές στράφηκαν προς μία ζάχαρη, που βρίσκεται στα μανιτάρια, την τρεαλόζη. Βρήκαν ότι η τρεαλόζη μπλοκάρει αποτελεσματικά την πρόσληψη γλυκόζης στα κύτταρα του ήπατος. Επιβεβαίωσαν με αυτό τον τρόπο προηγούμενες έρευνες από άλλες ομάδες, που επίσης έδειξαν ότι η τρεαλόζη μειώνει τα επίπεδα ενέργειας στα κύτταρα και προκαλεί την αυτοφαγία. Έτσι τα ηπατικά κύτταρα "εξαπατώνται" και μειώνουν μόνα τους το λίπος στο εσωτερικό τους. Οι επιστήμονες έδωσαν τρεαλόζη σε ποντίκια, που είχαν αναπτύξει λιπώδεις ιστούς στο συκώτι μετά από διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη για δέκα ημέρες. Η προσθήκη 3% τρεαλόζης στο πόσιμο νερό των ποντικών δημιούργησε αυτοφαγία στο ήπαρ τους, μειωμένα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα και εμπόδισε τη συσσώρευση λίπους στο ήπαρ.
(Η χημική δομή της ζάχαρης μπορεί να διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από είδος σε είδος)
Ζάχαρη: Πιθανές παρενέργειες από την τρεαλόζη
Δεν είναι η πρώτη φορά που ένα σάκχαρο ξεχωρίζει για τις ευεργετικές του επιπτώσεις στην υγεία. Η ολιγοφρουκτόζη και η ινουλίνη είναι μόρια σακχάρου που αυξάνουν τα επίπεδα των "καλών βακτηρίων" στο εντερικό σύστημα του ανθρώπου και προσδίδουν πολύ λιγότερες θερμίδες στο σώμα από ό, τι τα πιο κοινά σάκχαρα στις τροφές. Ως εκ τούτου, θεωρούνται από μερικούς ότι είναι και θετικά για την υγεία.
Αλλά πριν ξεκινήσετε να αναζητάτε τρεαλόζη για τον καφέ σας, θα πρέπει να ξέρετε ότι ακόμα δεν είναι σαφείς οι πιθανές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η μεγάλη δόση από αυτήν τη ζάχαρη για το υπόλοιπο σώμα, εκτός από το συκώτι.
Για παράδειγμα, ο τρόπος που η τρεαλόζη εμποδίζει την πρόσληψη γλυκόζης από τα κύτταρα είναι παρόμοια με τη διαδικασία που προκαλεί αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σε άτομα με διαβήτη. Στο ίδιο το πεπτικό μας σύστημα περιέχεται ήδη ένα ένζυμο, το οποίο μετατρέπει το μεγαλύτερο μέρος της τρεαλόζης που τρώμε σε γλυκόζη, έτσι θα μπορούσε πιθανότατα να χρειάζεται μια πολύ μεγάλη δόση τρεαλόζης για να φτάσει τελικά στο ήπαρ και να έχει τις θετικές επιδράσεις που περιγράψαμε παραπάνω.
Για τους ανθρώπους, το να γίνει κατάποση ισοδύναμη με την ποσότητα τρεαλόζης των ποντικών στο πείραμα, θα σήμαινε ότι θα πρέπει να καταναλώσουν επιπλέον 1.000 θερμίδες ανά ημέρα (!), κάτι το οποίο φυσικά μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση του σωματικού βάρους.
Και μοιάζει απίθανο να υπάρχει κατανάλωση οποιασδήποτε ζάχαρης σε τόσο μεγάλες ποσότητες και να μην προκύψουν πιθανά προβλήματα υγείας. Αλλά ακόμα και αν η τρεαλόζη δεν αποδειχθεί ότι είναι μία νέα ζάχαρη "θαύμα" με τη δυνατότητα για θεραπεία ασθενειών του ήπατος, η νέα αυτή έρευνα τουλάχιστον μας δίνει ελπίδα θα βρεθεί ένας νέος τρόπος για την αντιμετώπιση της μη αλκοολικής λιπώδης νόσου του ήπατος.
